Τα δεκάρια της ασυδοσίας άλλαξαν τη γυμναστική

Θα ήταν άσκοπο να γραφτεί ξανά ότι η Νάντια Κομανέτσι ήταν η πρώτη γυμνάστρια που πήρε το τέλειο δεκάρι. Εκτός από άσκοπο, όμως, θα ήταν λάθος. Για την ακρίβεια, η Ρουμάνα ήταν η πρώτη που πήρε το άριστα στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Αυτό το πρόγραμμα στους ασύμμετρους ζυγούς του γυμναστηρίου στο Μόντρεαλ, το 1976, ακολούθησε εκείνο της Όλγκα Κόρμπουτ στο Μόναχο το 1972. Η Κόρμπουτ, ουσιαστικά, ανάγκασε τους κριτές και την Ομοσπονδία της Γυμναστικής να γίνουν πιο επιεικείς στη βαθμολόγηση των αθλητών.

Από εκεί και πέρα, το ξεχείλωσαν.

Ωστόσο, η Κομανέτσι δεν ήταν η πρώτη γυμνάστρια που πήρε το άριστα 10. Στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του Άμστερνταμ, το 1967, η σπουδαία Τσεχοσλοβάκα Βέρα Τσασλάφσκα ανταμείφθηκε με το δεκάρι για το πρόγραμμά της στις ασκήσεις εδάφους. Αυτό το δεκάρι είναι θαμμένο στο νεκροταφείο των Σημαντικών Αθλητικών Στιγμών. Ουδείς το υπολογίζει. Σχεδόν ουδείς το γνωρίζει. Η ιστορία αρχίζει από εκείνο το ‘λάθος’ του πίνακα της βαθμολογίας στον Καναδά, που βαθμολόγησε το πρόγραμμα της Κομανέτσι με 1,00, επειδή δεν υπήρχε η δυνατότητα να γραφτεί το 10,00. Κι αυτό ήταν απόφαση των χορηγών της ενόργανης στους Ολυμπιακούς, δηλαδή της Omega, που την αιτιολόγησαν με το ότι “δεν πρόκειται ποτέ αθλητής να βαθμολογηθεί με δεκάρι”.

Το άριστα, που αναδεικνύει την τελειότητα, έγινε για 20 χρόνια ένα λεπτό αστείο. Λεπτό, σε αντίθεση με την ευκολία με την οποία το μοίραζαν οι κριτές. Σε 16 χρόνια, από το 1976 έως το 1992, 130 δεκάρια δόθηκαν σε προγράμματα της ενόργανης γυμναστικής, 56 εκ των οποίων σε Άνδρες. Δεν επιβραβεύθηκαν με τη βαθμολογία αυτή, όμως, γυμναστές της εμβέλειας του Αλεξέι Νέμαφ και του Βιτάλι Σέρμπα. Στις Γυναίκες, το δεκάρι προσφερόταν αφειδώς. Αυτή η ασυδοσία, βεβαίως, προϊόν και των πολιτικών επιταγών της εποχής, ήταν θέμα χρόνου να φέρει ανακατατάξεις στη βαθμολόγηση -και να κάνει πιο συναρπαστική την ενόργανη γυμναστική. Η αλήθεια είναι ότι με μια τέτοια βαθμολόγηση κι ένα άριστα κάνει τον θεατή να αντιλαμβάνεται ποιος είναι ο κορυφαίος γυμναστής.

Αλλά αν παρέμενε ένα τέτοιο σύστημα, η Σιμόν Μπάιλς, δεν θα ήταν ποτέ η γυμνάστρια που γνωρίζουμε, εκείνη που στους Παναμερικανικούς του καλοκαιριού στο Περού παρουσίασε το triple double στις ασκήσεις εδάφους, μία φιγούρα με τριπλή περιστροφή, διπλή τούμπα και εσωτερική προσγείωση, δηλαδή κοιτώντας προς τη μεριά του αγωνιστικού χώρου. Η Μπάιλς κάνει την πρώτη περιστροφή και την πρώτη τούμπα, πριν κάνει ακόμα δύο περιστροφές και νέα τούμπα κατά την προσγείωση. Μία ξεκάθαρα ανδρική άσκηση, για μία γυμνάστρια που δεν έχει χάσει σε κάποιον αγώνα από αυτούς που έχει δώσει τα τελευταία 6 χρόνια.

H Αμερικανίδα έχει κι άλλη μία άσκηση, που δεν έχει ξαναγίνει. Στη δοκό ισορροπίας, όταν η έξοδος με διπλή περιστροφή συνοδεύει δύο κατακόρυφα. Για να βάλει το όνομά της σε αυτές, πρέπει να τις κάνει σε μία διεθνή διοργάνωση. Η Στουτγάρδη είναι η πρώτη ευκαιρία που έχει.

Η Μπάιλς είναι η τελευταία νικήτρια του ατομικού σε Ολυμπιακούς Αγώνες. Όταν νίκησε στο Ρίο, έγινε η 4η διαδοχικά Αμερικανίδα που κατακτά το πιο σημαντικό ατομικό μετάλλιο στην ενόργανη γυμναστική. Τελευταία μη Αμερικανίδα που το πήρε ήταν η Ρουμάνα Σιμόνα Αμανάρ, το 2000 στο Σίδνεϊ. Αρχής γενομένης από την Κάρλι Πάτερσον στην Αθήνα το 2004, η Νάστια Λιούκιν (κόρη των Ρώσων Βαλιέρι Λιούκιν -με 3 δεκάρια στην κατοχή του από τη Σεούλ το 1988- και Άνα Κατσνέβα, παγκόσμια πρωταθλήτρια της ρυθμικής γυμναστικής το 1987) στο Πεκίνο το 2008, και η Γκάμπι Ντάγκλας, πρώτη Αφροαμερικανίδα που κατακτά αυτό το χρυσό, το 2012 στο Λονδίνο, οι ΗΠΑ έχουν εγκαθιδρύσει τη δική τους κυριαρχία. Σε βαθμό που κατηγορούνται ότι έπαιξαν τον πιο σημαντικό ρόλο για το τωρινό σύστημα βαθμολόγησης.

Η αλήθεια είναι πως το γεγονός ότι η βαθμολόγηση δεν σταματάει στο άριστα είναι ένα σύστημα που ισχύει από το 2006. Ως τότε, το δεκάρι θα μπορούσε να δοθεί κανονικά, αλλά για 14 χρόνια ουδείς γυμναστής ή γυμνάστρια πλησίασε σε αυτό. Η τελευταία που το κατάφερε ήταν η Ρουμάνα Λαβίνια Μιλοσόβιτσι, στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης το 1992. Εκείνο το πρόγραμμα στις ασκήσεις εδάφους, όμως, ήταν τόσο συμβατικό, που οι κριτές απηύδισαν. Μέχρι να καθιερωθεί το νέο σύστημα, ουδείς άλλος πλησίασε το δεκάρι.

Η νέα κατάσταση έχει τον κωδικό… CoP. Είναι αρκτικόλεξο, τα αρχικά της φράσης Code of Points. Έπειτα από κάθε Ολυμπιακούς Αγώνες, η Παγκόσμια Ομοσπονδία οριοθετεί έναν νέο τρόπο βαθμολόγησης. Ανθυπολεπτομέρειες των αγωνισμάτων, που όμως για τους προπονητές και τους αθλητές παίζουν σημαντικό ρόλο. Η Μπάιλς και κάθε σπουδαία γυμνάστρια βάζει νέο πήχη στη βαθμολογία του αγωνίσματος. Ανακατεύει τους πόντους που δίνουν οι ασκήσεις για τη δυσκολία και προσπαθεί με μία άσκηση να βγάλει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Οι δείκτες δυσκολίας απεικονίζονται με λατινικούς χαρακτήρες. Όσο κατεβαίνεις την αλφάβητο, τόσο πιο δύσκολη άσκηση συναντάς. Η Μπάιλς κάνει τις ασκήσεις της, συνήθως, με δείκτη δυσκολίας F, άπιαστο για όλες τις υπόλοιπες γυμνάστριες. Ακόμα και για τα top ονόματα, όπως οι έτερες Αμερικανίδες Άλι Ράισμαν και Τζόρντιν Γουίμπερ, η Αλίγια Μουστάφινα και η Ανγκελίνα Μιέλνικαβα από τη Ρωσία, η Τσεν Γίλε από την Κίνα, τα προγράμματα της πραγματικής κυρίαρχου της ενόργανης γυμναστικής, που ήδη θεωρείται η κορυφαία όλων των εποχών, κρίνονται δύσβατο, ου μη και απάτητο, έδαφος.

Αυτό σημαίνει ότι ουσιαστικά τα καλά προγράμματα στη σύγχρονη γυμναστική είναι πιο πλήρη από εκείνα που χάριζαν δεκάρια. Για το άριστα έπρεπε να γίνεται σωστά η δουλειά. Δεν ήταν εύκολο, όμως δεν ήταν και μία κατάσταση στην οποία χρειαζόταν να ρισκάρεις. Τώρα, ένα τριπλό twist με ανάποδο lay out και ασταθή προσγείωση δίνει περισσότερο από ένα διπλό twist me εσωτερικό lay out και σταθερή προσγείωση.

Και γι’ αυτό η ενόργανη γυμναστική είναι κατάσταση must watch, πολύ πριν φτάσουμε στο Σάββατο 12 Οκτωβρίου, όταν ο Λευτέρης Πετρούνιας θα διεκδικήσει ακόμα ένα χρυσό σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα και την πρόκρισή του στους προσεχείς Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο (24 Ιουλίου-9 Αυγούστου 2020).

Ο πίνακας με τα δεκάρια