Η Στεφανία Πατέρα προτιμάει να μην ακούει, κάποιες φορές
Η Εθνική κωφών γυναικών είναι μια παγκόσμια δύναμη του μπάσκετ και η Στεφανία Πατέρα η παίκτρια που από το 2016 την ανέβασε επίπεδο. Στο Contra.gr διηγείται ό,τι έχει ζήσει.
Κάποιες φορές είναι καλό να μην ακούς. Παύση βουβή. Εμείς που ακούμε λιγότερο είμαστε πιο χαρούμενοι. Σιγή εκκωφαντική. Η φωνή της Στεφανίας Πατέρα είναι στιβαρή και αταλάντευτη. Τα λόγια της αποστομωτικά. Ο συμπαγής τόνος και η χαρακτηριστική χροιά της διαθέτουν τη διαπεραστική ισχύ για να μεταδώσουν το απαιτούμενο μήνυμα.
Η Στεφανία Πατέρα και τα υπόλοιπα κορίτσια της Εθνικής μπάσκετ κωφών γυναικών, που στο πρόσφατο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της Πολωνίας κατέκτησαν το τρίτο διαδοχικό χρυσό μετάλλιο, δεν διαφοροποιούνται, ούτε διαφέρουν από κάθε άλλο παίκτη του σπορ. “Το μπάσκετ είναι ένα είτε ακούς είτε δεν ακούς“, υποστηρίζει και τα μάτια της εκπέμπουν την αδιαπραγμάτευτη αγάπη της για κάτι που άρχισε “κάπου ανάμεσα στο 1994 και το 1995, όταν ήμουν περίπου έξι ετών“.
Καταλαβαίνεις ότι, χρονικά, δεν πρόλαβε τον Σπόρτιγκ της Άννυ Κωνσταντινίδου, “τον Αθηναϊκό θυμάμαι μόνο“, της Τούλας Καλέντζου. Την ίδια την παρακίνησε ένας θείος της, αυτός που “ουσιαστικά μού μετέδωσε το μικρόβιο“. Τότε διέμενε ακόμη στην Κρήτη και “με πήγε πρώτη φορά για προπόνηση στο Ηράκλειο. Ήταν οι μεγάλες εποχές της ομάδας, με τον Παπακαλιάτη. Μετά γύρισα με την οικογένειά μου στην Αθήνα, μεγάλωσα στο Παλαιό Φάληρο. Εκεί έπαιξα τα πρώτα χρόνια. Μετά βρέθηκα στην Αλεξανδρούπολη για σπουδές, αλλά αγωνιζόμουν στην Κομοτηνή. Όταν γύρισα, έπαιξα σε Πανιώνιο, Αμύντα, Ζωγράφου και -ευτυχώς τώρα- στα Μελίσσια“. Στην Α1 πλέον – μετά την πρόσφατη πρόσκληση της ΕΟΚ.
Η Στεφανία εργάζεται και παίζει μπάσκετ στα βόρεια προάστια, αλλά δεν απαρνείται τα νότια, λόγω της απεραντοσύνης της θάλασσας που χαζεύει. Έως το 2016 η πορεία της στο μπάσκετ ήταν παράλληλη με την αντίστοιχη του εθνικό συγκρότημα, δεν είχαν συναντηθεί. Επιχείρησε να ενταχθεί στο τότε σύνολο που από το 2011 καθοδηγεί η Αθηνά Ζέρβα, η κόουτς που “ξεκίνησε τα πάντα από την αρχή“. Τη ‘φρέναραν’, δεν κάλυπτε τις προϋποθέσεις. Αδιανόητο να ξεγελάσει (τον εαυτό της πρώτα απ’ όλα) για ένα τόσο μείζον ζήτημα. “Κόπηκα την πρώτη φορά“, ομολογεί με ειλικρίνια. “Επειδή σε κάθε επιτυχία θα υπάρχει πάντα κάποιος να πει κάτι κακό, το επαναλαμβάνω για να μην υπάρχει κάποια παρανόηση. Περνάμε από αρκετά τεστ για να μπορούμε να είμαστε στην ομάδα. Το 2011 πήγα και έκανα τα τεστ, αλλά δεν πέρασα. Εγώ δεν το έχω εκ γενετής αυτό που έχω, έχω χειρουργηθεί δύο φορές στο αυτί μου, είναι κάτι προοδευτικό. Δεν θέλαμε να παρατυπήσουμε και το αφήσαμε στην ακρη“.
Η επαναπροσέγγιση συνέβη “με αφορμή το Ευρωμπάσκετ του 2016 στη Θεσσαλονίκη. Με ξαναπλησίασαν η κόουτς Ζέρβα και η αρχηγός Αλεξάνδρα Κοτσιάφτη για να το δούμε πάλι. Μόνο τότε μπόρεσα να μπω και είμαι πολύ χαρούμενη που όντως συνέβη“. Εκτός από την ίδια χάρηκαν άπαντες διότι το ήδη υπάρχον σύνολο δυνάμωσε, ανέβηκε επίπεδο. Απέκτησε ηγέτιδα, ένα κορίτσι που ναι μεν αποδέχεται ότι το “να σε κοιτούν και να σου δίνουν την μπάλα είναι πολύ μεγάλη ευθύνη“, ταυτόχρονα όμως δεν αποποιείται το βάρος πιστεύοντας ότι “δεν είσαι ηγέτης επειδή ξέρουν ότι θα ευστοχήσεις, αλλά γιατί ξέρουν ότι -και αυτό είναι το σημαντικό- ότι μπορείς να πάρεις τη σωστή απόφαση. Είτε στέλνοντας την μπάλα στο καλάθι είτε πασάροντας. Ως γνωστόν μια ασίστ κάνει χαρούμενους δύο παίκτες και είναι σημαντικό ακόμη και σε μια κακή δική σου βραδιά να βοηθήσεις παίζοντας μια άμυνα, δίνοντας μια πάσα, κάνοντας κλέψιμο“.
Όχι λόγια του αέρα όσα πρεσβεύει, πράξεις απτές εντός τεσσάρων γραμμών. Η Στεφανία Πατέρα έχει εμφανιστεί στο χώρο της συνέντευξης φέροντας στην πλάτη της ένα μαύρο σακίδιο. Θα μπορούσε να είναι ένα θησαυροφυλάκιο με κωδικό ασφαλείας. Για να ‘προστατεύει’ τα τρία χρυσά μετάλλια και το βραβείο, σε μορφή μπάλας με πετράδια που λάμπουν, της πολυτιμότερης παίκτριας του Παγκοσμίου που κουβαλά μαζί της. Μέσα της. Μαλαματένιες αποδείξεις της ελληνικής κυριαρχίας στο τουρνουά της Πολωνίας και της πληρέστατης ατομικής απόδοσής της.
Στους αγωνες δεν επιτρεπονται βοηθηματα και πρεπει να τα αφαιρουν. Παιζουμε χωρις καμια επικοινωνια
“Το 2016 δεν μπορούσα να φανταστώ με τίποτα αυτήν την πορεία και τις επιτυχίες“, παραδέχεται και θυμάται ταυτόχρονα. “Η αλήθεια είναι πως όταν γνώρισα την ομάδα για πρώτη χρονιά μού έλεγαν ότι ‘δεν την έχουμε κερδίσει ποτέ τη Λιθουανία’. Είχα όμως δει κάποια στιγμή ένα βίντεο και γνωρίζοντας τα κορίτσια, τούς έλεγα πριν πάμε στη Θεσσαλονίκη ότι ‘αυτήν την ομάδα θα την κερδίσουμε. Γιατί είμαστε καλύτερες, ήσασταν ήδη καλές και θα σας βοηθήσω όσο μπορώ’. Η Λιθουανία παίζει ακόμη με το στιλ της Σοβιετικής Ένωσης, δεν έχει εκσυγχρονιστεί. Προσπαθούν να προσαρμοστούν και να μάθουν κι από εμάς ακόμη. Σε μας υπήρχαν όντως παιδιά που είχαν πολλές περισσότερες ικανότητες πριν να πάω εγώ, είχαν παρουσία σε διοργανώσεις, αλλά όταν πήγα σαν να τους έφυγε ένα βάρος και ν’ αποδεσμεύτηκαν από τις ευθύνες. Πλέον έχουμε 3/3 απέναντι στις Λιθουανές. Πλέον όποιος κι αν είναι ο αντίπαλος, θέλουμε τελικό και στο επόμενο Ευρωμπάσκετ“.
Όλα αυτά παρόλο που “η χρονιά εφέτος ήταν δύσκολη. Χάσαμε τα πρώτα τρία παιχνίδια του ομίλου και ειδικά από τη Λιθουανία ήταν μια δύσκολη στιγμή γιατί ηττηθήκαμε με 20 πόντους“. Μεσολάβησε περισυλλογή και ανασύνταξη. “Το συζητήσαμε, ενώ η κόουτς βοήθησε πολύ και στο ψυχολογικό κομμάτι“. Με αποτέλεσμα την αψεγάδιαστη πορεία που ακολούθησε ως την κορυφή του κόσμου. Οι κουβέντες δεν αρκούσαν, το μπάσκετ ήταν αναγκαίο. Το μπάσκετ που είχαν προβάρει στις προπονήσεις.
“Είμαστε κάποια παιδιά που είμαστε βαρήκοα, έχουμε όμως ένα μέρος της ακοής μας, είναι και κάποια παιδιά εντελώς κωφά που φορούν ακουστικά. Στους αγώνες δεν επιτρέπονται βοηθήματα και πρέπει να τ’ αφαιρούν. Οπότε φανταστείτε ότι παίζουμε χωρίς καμία επικοινωνία, δεν υπάρχει, μόνο αν κοιταχτούμε στα μάτια, αλλά στη διάρκεια του αγώνα είναι δύσκολο. Οπότε επικοινωνία με φωνή δεν υπάρχει. Μόνο ό,τι έχουμε δουλέψει. Αυτοματισμοί τελείως και σε κάποιες διακοπές μήπως δώσουμε κάποια οδηγία με eye contact. Η χημεία είναι το πιο σημαντικό. Γιατί πρέπει να παίζουμε χωρίς να μιλάμε, δεν μπορεί να υπάρξει κάτι άλλο. Το μπάσκετ βέβαια είναι ένα και παίζεται με τα μάτια“.
Ας είναι καλά η παντοδύναμη κόουτς Ζέρβα. “Το κυριότερο είναι οι βάσεις που έχει θέσει“. Μοιράζοντας ρόλους, οριοθετώντας κανόνες. “Από το 2011 όλοι ξέρουν τι πρέπει να κάνουν κι πού να βρίσκονται στο γήπεδο. Παίζουμε 5-6 άμυνες, ζώνες ή ‘ένας μ’ ένα’, συνδυασμούς, που όλα αυτά, για κάποιον που ξέρει μπάσκετ, θα καταλάβει ότι δεν τα παίζουν ούτε σε ομάδες ακουόντων. Έχουμε 18 συστήματα. Η κόουτς είναι το Α και το Ω, η κολόνα. Η μαμά-κότα, όπως της αρέσει να τη φωνάζουμε, γιατί εμείς είμαστε τα κοτοπουλάκια της. Ξοδεύει πολλές ώρες για να μας προετοιμάσει. Ιδίως τώρα στην Πολωνία, παρέα με τον Δημήτρη Μέξη και τη Μάρθα Αργυρίου, κοιμόντουσαν στις 4 το πρωί. Ενόσω εμείς ξεκουραζόμασταν και τα βρίσκαμε έτοιμα, αυτοί ξενυχτούσαν. Αλλά κι όλο το χρόνο είναι εκεί ν’ ασχολείται με τα πάντα: πότε, πού και πώς θα πάμε, τι θα βάλουμε, πότε θα προπονηθούμε. Οι επιτυχίες αυτές είναι η ανταμοιβή της, δεν τις άλλαζει με τίποτα“.
Θεωρουσα κλισε το ‘θα ειμαι παντα εκει για την Εθνικη’. Στην πραξη καταλαβα οτι ετσι ειναι
Όσο κι αν κοπιάζει, διότι αναπόφευκτα “τα πράγματα γίνονται πιο αργά. Οι ασκήσεις πρέπει να εξηγούνται μ’ ένα διαφορετικό ρυθμό, δεν είναι figurate, ‘πάμε και τελειώσαμε’. Έχει πάρα πολύ υπομονή και φωνάζει πάντα, παρότι ξέρει ότι δεν ακούμε. Έχει πάντως μάθει τη νοηματική, κάτι που βοηθάει πάρα πολύ στις προετοιμασίες“. Προετοιμασίες που συναντούν εμπόδια, άλλοτε χαμηλότερα κι άλλοτε ψηλότερα. “Έχουμε ανάγκη τη βοήθεια από άλλες ομάδες. Όπως ο Παύλος Μελάς που μας φιλοξένησε στο Αιγάλεω για να έχουμε γήπεδο. Μας βοηθούν και στην προπόνηση γιατί είμαστε μόνο 10 άτομα. Είχαμε επίσης μεγάλη βοήθεια από το δήμο Βόλου, που πριν από 3 χρόνια μας φιλοξένησε στους αθλητικούς ξενώνες για 1 μήνα και μας παρείχε τα πάντα. Δυστυχώς επειδή δουλεύουμε στον ιδιωτικό τομέα και δεν δικαιολογείται τέτοια άδεια, μαζευόμασταν αναγκαστικά εδώ. Τα παιδιά που δεν είναι από Αθήνα αντιμετωπίζουν το πρόβλημα και τα έξοδα της διαμονής για έναν ολόκληρο μήνα. Τα τελευταία χρόνια μόνο καταφέραμε να εξασφαλίσουμε κάποιες χορηγίες για να μένουμε σε ξενοδοχεία. Άλλες χρονιές η μία φιλοξενούσε την άλλη. Πλέον έχουμε υποστηρικτές, όπως τα Ελληνικά Πετρέλαια. Μας βοηθάει πολύ ο Γιώργος Καλαφατάκης. Όπως και η CAP, που μας ντύνει. Χωρίς αυτούς δεν ξέρω αν θα μπορούσαμε να τα έχουμε καταφέρει. Μας βοηθούν χωρίς να παίρνουν κάτι πίσω. Δεν υπάρχει προβολή για να κερδίσουν “.
Μην φανταστείς πως τα ίδια τα κορίτσια αποκομίζουν οτιδήποτε, ηθικό το κέρδος τους. Αντέχουν μολαταύτα. “Σε αυτό δεν μπορείς να πεις όχι“, ισχυρίζεται η Στεφανία και “αφού δεν υπάρχει ηλικιακό όριο όσο η ομάδα είναι εκεί, θα είμαι κι εγώ. Θεωρούσα κλισέ το ‘θα είμαι πάντα εκεί για την Εθνική’. Στην πράξη κατάλαβα ότι έτσι είναι“. Παρούσα, ασχέτως συμπαράστασης. “Ενδεχομένως είναι πρόβλημα της κοινωνίας. Προσπαθούμε ν’ απευθυνθούμε σε σχολεία ή σε άλλα μέρη για να βρούμε άτομα με προβλήματα ακοής, δεν βρίσκουμε όμως ν’ αθλούνται. Μας έχουν τύχει δύο περιστατικά, αλλά δεν θέλησαν να έρθουν, ίσως για να μην εκτεθούν. Ψάχνουμε τρόπο να βρούμε πιο νέα παιδιά. Ίσως υπάρχει φόβος, δεν ξέρω. Είναι πάντως στενάχωρο“.
Θ’ αρκούσε μια επαφή διότι “όπως λέει η κόουτς, μόνο κερδισμένος θα βγει. Όποιος διστάζει ή το σκέφτεται, μπορεί να έρθει για μια εβδομάδα. Να δει πώς είναι και μετά ν’ αποφασίσει. Δεν θα θέλουν να φύγουν. Την πρώτη φορά που πήγα, έβλεπα τον ενθουσιασμό, τον οποίο δεν ενστερνίστηκα αμέσως. Όταν όμως τελείωσε το Eurobasket στη Θεσσαλονίκη, σκέφτηκα αμέσως την επόμενη διοργάνωση. Όποιος έρθει να μας γνωρίσει, θα δει γιατί είμαστε εκεί που είμαστε αυτά τα χρόνια. Οι επιτυχίες έρχονται από το δέσιμο“.
Η ίδια συνθήκη από το 2001 που “αν θυμάμαι καλά, πρωτοδημιουργήθηκε αυτή η ομάδα. Με λίγα άτομα σιγά-σιγά που ασχολούνταν με το μπάσκετ και θέλησαν να εκπροσωπήσουν τη χώρα στους αγώνες μη ακουόντων“. “Τα δύσκολα τα περάσαν τα κορίτσια και προετοίμασαν το έδαφος για να έρθω εγώ και να βρω τα καλά. Τη χρυσή περίοδο“, συμπληρώνει και γελάει.
Η χρυσή περίοδος της Στεφανίας. Που, αν και είναι ΑΕΚ περιμένοντας με ανυπομονησία το γήπεδο, έχει πρότυπο τον Βασίλη Σπανούλη. Τον οποίο “παρακολουθώ όπου κι αν πάει“. “Αμαρτία μου“, κατηγορεί τον εαυτό της χαμογελώντας, αλλά είναι “μοναδικός στον τρόπο που που ηγείται. Πηγαίνει πρώτος στο γήπεδο και φεύγει τελευταίος. Στ’ αποδυτήρια είναι πυλώνας. Προσπαθώ να μαθαίνω απ’ αυτόν“. Από τους νεότερους απολαμβάνει “τον Κώστα Σλούκα, που τον ήθελα πίσω στην Ελλάδα. Έχει εξελιχθεί ως ένα από καλύτερα γκαρντ στην Ευρώπη. Διαβάζει κι αυτός το παιχνίδι καταπληκτικά“.
Ο δεύτερος θα είναι στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Κίνας και η διεθνής γκαρντ αισιοδοξεί. “Καλά θα πάμε, το πιστεύω. Έχουμε τον Γιάννη Αντετοκούνμπο και δύο από τα καλύτερα γκαρντ της Ευρώπης. Το παράπονό μου είναι μόνο το χιαστί“. Χιαστί στα οποία η Εθνική Κωφών Γυναικών δεν σκοντάφτει, υπερτερεί, κυριαρχεί. Σαν μια αόρατη δύναμη να την παρασέρνει και να την καθοδηγεί.“Έχουμε κορίτσια με οικογένεια, κορίτσια – μητέρες. Άλλες που έχουν σπουδάσει. Με κάνει ξεχωριστά περήφανη γιατί μπορούμε να δείξουμε στον κόσμο ότι δεν έχει σημασία αν ακούς, αν βλέπεις, αν είσαι σε αναπηρικό αμαξίδιο, αν είσαι αρτιμελής, όλοι μπορούν να πετύχουν με την προσπάθεια και τη θέληση“.
Μην κάνεις πως δεν ακούς…
