Τεόφιλο Κουμπίγιας: το καλύτερο χτύπημα φάουλ που είδαμε ποτέ
Το Περού παίζει την Κυριακή στον τελικό του Κόπα Αμέρικα και ο Γιάννης Φιλέρης θυμάται τον Πανένκα των φάουλ Τεόφιλο Κουμπίγιας, που σκόραρε ένα αριστούργημα στο αμφιλεγόμενο Μουντιάλ του 1978.
Το 1976 στον τελικό του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος ανάμεσα στην Τσεχοσλοβακία και την Δυτική Γερμανία, ο Αντονίν Πανένκα εκτελεί με μοναδικό τρόπο το τελευταίο πέναλτι των Τσεχοσλοβάκων. Το σκαφτό σουτάκι, ενώ είχε τρέξει με φόρα προς την μπάλα, ξεγελάει τον Σεπ Μάγερ, η μπάλα περνάει πάνω από τον Γερμανό τερματοφύλακα και η Τσεχοσλοβακία με 5-3 νικάει στα πέναλτι και ανακηρύσσεται στο Βελιγράδι, πρωταθλήτρια Ευρώπης. Ο Πανένκα μένει στην ιστορία κυρίως γι αυτή την εκτέλεση, η οποία περνάει διαχρονικά σαν χτύπημα πέναλτι που έχει το όνομά του. Δικαίως, γιατί η έμπνευσή του, το θάρρος και η τελική εφαρμογή της ιδέας του, έγιναν στο τελευταίο πέναλτι ενός τελικού.
Δυο χρόνια αργότερα στο Μουντιάλ της Αργεντινής, ένας Περουβιανός ‘μάγος’ αφήνει άφωνο όλο τον κόσμο με ένα αριστοτεχνικό χτύπημα φάουλ, κόντρα στην Σκωτία. Τον λένε Τέοφιλο Κουμπίγιας (τότε τον φωνάζαμε Κουμπίλιας) και είναι ο μάεστρος της εξαιρετικής ομάδας που είχε τότε το Περού. Παρέα με τον κάπτεν Τσoύμπιτας, μια δεσπόζουσα μορφή στα μετόπισθεν, και τον Χουάν Κάρλος Όμπλιτας, έναν δαιμόνιο επιθετικό, η ομάδα με την κόκκινη λωρίδα να πέφτει σαν σπάθα στις λευκές φανέλες των παικτών της, έκανε μόνο φίλους για το ωραίο, αγνό όσο και θεαματικό ποδόσφαιρο που έπαιζε.
Η Σκωτία κατεβαίνει με σπουδαία ενδεκάδα, όπου ξεχωρίζουν ο Κένι Νταλγκλίς, ο Γουίλι Τζόνστον, ο Τζό Τζόρνταν, ο Στιούαρτα Κένεντι, ο Κένι Μπέρνς, ο τερματοφύλακας Άλαφ Ραφ και άλλοι, όχι όμως κι ο Άρτσι Γκέμιλ με τον Λου Μακάρι, τους οποίους ο προπονητής Άλι Μακλέοντ τους αφήνει στον πάγκο (μπήκαν μετά το 70′). Μόλις στο 4′ οι Σκωτσέζοι ανοίγουν το σκορ, με τον Τζο Τζόρνταν της Γιουνάιτεντ, να παίρνει το ριμπάουντ από την απόκρουση του γκολκίπερ Κιρόγα (αργεντίνικης καταγωγής) στο σουτ του Νταλγκλίς. Οι Ευρωπαίοι πιστεύουν ότι θα περάσουν ένα εύκολο απόγευμα, αλλά τότε αρχίζει ένα αξέχαστο ρόλερ κόστερ, με την μπάλα να ανεβοκατεβαίνει διαρκώς και τους Περουβιανούς να δίνουν ρεσιτάλ επιθετικού ποδοσφαίρου. Στο 43′ ο Κουμπίγιας βρίσκει τον Κουέτο, που ισοφαρίζει σε 1-1, ενώ οι ρόλοι αντιστρέφονται στο 72′. Πάσα ο Κουέτο, γκολ ο Κουμπίγιας και 2-1. Πέντε λεπτά αργότερα το Περού κερδίζει φάουλ έξω από την περιοχή. Και τότε βλέπουμε αυτό (και τρίβουμε τα μάτια μας, αν είναι αλήθεια).
Είναι αδικία γι αυτόν τον χαρισματικό ποδοσφαιριστή που αυτό το χτύπημα με το εξωτερικό και το αντίθετο πόδι, όπως πήγαινε προς την μπάλα, να μην μείνει στην ιστορία σαν το πέναλτι του Πανένκα. Να λέμε το φάουλ Κουμπίγας. Πώς να γίνει, όμως, και κάτι τέτοιο, αφού κανείς δεν αποτόλμησε κάτι τέτοιο μετά απ’ αυτόν. Το φάουλ πάντως αυτό στο Estadio Corfoba της Κόρντομπα, μνημονεύεται ακόμη και τώρα 41 χρόνια μετά. Έχει συμπεριληφθεί στο τοπ-5 των ωραιότερων εκτελέσεων φάουλ όλων των εποχών. Νομίζω ότι δεν χρειάζεται να εξηγήσουμε το γιατί.
Δέκα γκολ στα Μουντιάλ
Αν αναρωτιέστε προς τι οι αναφορές στον Κουμπίγας, έτσι στα καλά του καθουμένου, υπάρχει λόγος. Το Περού, την Κυριακή επιστρέφει σε ένα τελικό, αυτόν του Κόπα Αμέρικα, μετά από 44 χρόνια. Ετοιμάζεται, δηλαδή, να διεκδικήσει εναντίον της Βραζιλίας το τρόπαιο που κέρδισε το 1975 στον τελικό με την Κολομβία. Τότε, o ‘Πελέ του Περού’ όπως τον ονόμασαν είχε πετύχει γκολ με ένα επίσης αριστοτεχνικό φάουλ. Να πώς.
Τέσσερις δεκαετίες μετά απ’ αυτά τα ποδοσφαιρικά θαύματα του Κουμπίγιας και των συμπαικτών του, το Περού μοιάζει να ξαναβγαίνει από την ποδοσφαιρική ναφθαλίνη επιστρέφοντας στο προσκήνιο. Ο κόσμος ξαναγνωρίζει τις λευκές φανέλες με την κόκκινη λωρίδα-σπάθα, καθώς εμφανίστηκαν πριν από δυο χρόνια στα γήπεδα της Ρωσίας.
Μπορεί το Περού να μην προκρίθηκε στη δεύτερη φάση, παρόλα αυτά το 2-0 κόντρα στην Αυστραλία στην τελευταία αγωνιστική των ομίλων με τα γκολ των Καρίγιο και Γκερέρο, επιβεβαίωσε ότι η χώρα των Ινκας μαθαίνει και πάλι… μπάλα. Ένα χρόνο μετά είναι στον τελικό του Κόπα Αμέρικα, πετώντας έξω την Ουρουγουάη αλλά και την κάτοχο του τίτλου Χιλή. Μέσα στο Μαρακανά το σπίτι των Βραζιλιάνων πάει να κάνει ένα θαύμα.
Έτσι για να αναβιώσει ο μύθος εκείνης της σπουδαίας ομάδας, που έπαιξε σε τρία Μουντιάλ το 1970, το 1978 και το 1982 με κεντρικό πρόσωπο τον Τεόφιλο Κουμπίγιας. Τον μπαλαδόρο που φώναζαν ‘El Nene’ (το παιδί) και πρόλαβε να σκοράρει 10 γκολ στις δυο πρώτες του εμφανίσεις στο Παγκόσμιο Κύπελλο. Το 1970 είχε βρει δίχτυα και εναντίον της μεγάλης Βραζιλίας. Το επίτευγμα (από πέντε γκολ σε κάθε Παγκόσμιο Κύπελλο) ήταν μοναδικό στα χρονικά, μέχρι να εμφανιστούν οι δυο Γερμανοί, ο Μίροσλαβ Κλόζε και ο Τόμας Μίλερ, που τον μιμήθηκαν.
Γεννημένος το 1949, ο Κουμπίγιας, ένα αυθεντικό δεκάρι απ’ αυτά που έκαναν θραύση στη δεκαετία του ’70, ανακηρύχθηκε κορυφαίος ποδοσφαιριστής στη Νότιο Αμερική το 1972, σε μια εποχή που όλοι οι καλοί έπαιζαν στις πατρίδες τους, καθώς η Ευρώπη δεν είχε παρασυρθεί στη λατρεία των ‘λάτιν’ και εκτός των άλλων οι θέσεις των ξένων παικτών ήταν περιορισμένες. Και σε αυτό, όμως, ο Κουμπίγιας ήταν μπροστά από την εποχή του καθώς το 1973 βρέθηκε στην παγωμένη Ελβετία για να φορέσει τη φανέλα της Βασιλείας. Ο καιρός τον έστειλε πίσω στην Λίμα (και την ομάδα της καρδιάς του Αλλιάντσα), αλλά το 1974 μετακόμισε ξανά στην Ευρώπη, παίζοντας στην Πορτογαλία με την Πόρτο, σκοράροντας 48 γκολ σε 85 αγώνες!
Η επαφή του με τα δίχτυα ήταν ξεχωριστή. Με την Αλιάντσα Λιμα σε 175 αγώνες (από το 1966 μέχρι το 1972) έβαλε … 117 γκολ, ενώ και στις ΗΠΑ όπου αγωνίστηκε μετά το Μουντιάλ 78, είχε ανάλογες επιδόσεις. Πράγματι, το 1979 ο Κουμπίγιας βρέθηκε στη Φλόριντα για να παίξει με τους Φορτ Λοντερντέιλ Στράικερς. Έμεινε τέσσερα χρόνια, έπαιξε 139 ματς και έβαλε 65 γκολ. Στην Πορτογαλία πήρε το Κύπελλο με την Πόρτο (1977), ενώ στις ΗΠΑ αναδείχθηκε δυο φορές πρωταθλητής στην United Soccer League
Mέσα και στο ‘σκοτεινό’ 6-0
Η Εθνική ομάδα του Περού έπαιζε επιθετικό ποδόσφαιρο, με τις εμπνεύσεις του Κουμπίγιας να δεσπόζουν στα διάφορα γήπεδα. Για τους Περουβιανούς το 1978 ήταν παράδεισος και κόλαση μαζί, καθώς μετά τον πρώτο γύρο, όπου νίκησε Σκωτία (3-1) και Ιράν (4-1) και έφερε ισοπαλία με την Ολλανδία (0-0) είδε όλα να ανατρέπονται στον δεύτερο γύρο.
Έχασε από τη Βραζιλία 3-0, από την Πολωνία 1-0 και στο πιο αμφιλεγόμενο ματς του τουρνουά από την Αργεντινή με 6-0. Οι Αργεντίνοι ήθελαν γκολ με περισσότερα από τέσσερα γκολ διαφορά, έβαλαν έξι (πέρασαν στον τελικό με την Ολλανδία και πήραν εν τέλει το Κύπελλο) και ένας μύθος έχει καλύψει από τότε το τελικό αποτέλεσμα.
Το Μουντιάλ 78 διοργανώθηκε σε μια Αργεντινή που κυβερνούσε από το 1976 η στυγχνή δικτατορία του Χόρχε Βιντέλα που ζητούσε μέσω του ποδοσφαίρου να εξαγνιστεί για τα εγκλήματά της. Χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, κυνηγημένοι από τη χούντα, με τους συγγενείς τους να αναζητούν ακόμη τα ίχνη των νεκρών. Οι εξαφανισμένοι είναι μια ανοιχτή πληγή στην καρδιά των Αργεντίνων με ανατριχιαστικές ιστορίες να βλέπουν όλα αυτά τα χρόνια το φως της δημοσιότητας,
Η χούντα του Βιντέλα ήθελε την Αργεντινή να πάει όσο το δυνατόν καλύτερα στο Μουντιάλ. Ο αγώνας με το Περού ήταν κλειδί, αφού αν έβαζαν λιγότερα από τέσσερα γκολ το εισιτήριο για τον τελικό έπαιρνε η Βραζιλία. Έχουν κυκλοφορήσει δεκάδες παραλλαγές του πως .,.. έφτασε η αλμπισελέστε στο 6-0. Ο τερματοφύλακας Κιρόγα λόγω της καταγωγής του (είχε γεννηθεί στο Μπουένος Άιρες) θεωρήθηκε ο πρώτος ύποπτος.
Έχει γραφτεί ακόμη ότι πέντε-έξι Περουβιανοί είχαν δωροδοκηθεί και είχαν μειωμένη απόδοση. Άλλοι υποστηρίζουν ότι είτε πριν από το ματς τα αποδυτήρια του Περού επισκέφτηκαν ο ίδιος ο Βιντέλα συνοδευόμενος από τον διαβόητοι υπουργό εξωτερικών των ΗΠΑ, Χένρι Κίσιντζερ οι οποίοι έδωσαν με κάθε τρόπο στην φιλοξενούμενη ομάδα ότι έπρεπε να χάσει με συγκεκριμένη διαφορά γκολ.
Η τελευταία βερσιόν ήρθε δια στόματος του πρώην Περουβιανού γερουσιαστή Λεντέσμα, σύμφωνα με τον οποίο η κυβέρνηση του Περού υποχρέωσε την ομάδα σε ευρεία ήττα, με αντάλλαγμα τη φυλάκιση από την χούντα της Αργεντινής 13 αντιφρονούντων (ο στραγηγός Μπερμούδες ήταν ο επικεφαλής της χούντας στο Περού) και να ομολογήσουν ό,τι εξυπηρετούσε την περουβιανή δικτατορία. Η επιχείρηση είχε τον κωδικό Κόνδωρ και τρομάζει με την απαξίωση των ανθρώπινων ζωών και κάθε ηθικής αξίας.
Χρόνια αργότερα ο Λέοπολντ Λούκε, που είχε σκοράρει δυο φορές σε εκείνο το ματς, δήλωνε ότι “μετά απ΄όσα έμαθα γι αυτό το ματς, δεν μπορώ να πω ότι αισθάνομαι υπερήφανος. Πάντως τότε δεν είχαμε καταλάβει κάτι”.
Ο ίδιος ο Κουμπίγιας πέρσι τον Σεπτέμβριο είχε μιλήσει στο BBC, θεωρώντας ότι όλα ήταν κανονικά: “Στο ποδόσφαιρο υπάρχει η νίκη, η ισοπαλία και ήττα. Εκείνη τη μέρα η Αργεντινή έκανε τα πάντα για να κερδίσει το ματς. Στο ίδιο Μουντιάλ η Γερμανία είχε νικήσει 6-0 το Μεξικό. Δεν καταλαβαίνω γιατί ο κόσμος συνεχίζεινα μιλάει γι αυτό το ματς…”
Ο Πελέ που εκτιμούσε πάρα πολύ την ποδοσφαιρική ποιότητά του, συμπεριέλαβε τον Κουμπίγιας μέσα στους κορυφαίους παίκτες όλων των εποχών, η FIFA στους 100 κορυφαίους της ιστορίας του ποδοσφαίρου και όλοι οι άνω των 50 θυμόμαστε ακόμη ένα γητευτή της μπάλας, κατευθείαν από το θαυμάσιο ποδόσφαιρο των σέβεντις, με αριστούργημα ζωής το φάουλ κόντρα στην Σκωτία…
