Η Απόκρουση: Ένα χορικό στο δράμα του βρετανικού μύθου

Ο Γκόρντον Μπανκς είναι, από μόνος του, η δεύτερη σπουδαιότερη στιγμή στην ιστορία της Λέστερ Σίτι, πρώτη πριν το πρωτάθλημα του 2016. Ο ‘Κινέζος’, ένα προσωνύμιο που του αποδόθηκε λόγω των σχιστών ματιών του, απεβίωσε την Τρίτη (σ.σ. 12/2) ξαφνικά. Στην Αγγλία σαφώς και υπάρχει πένθος. Ο τρόπος, άλλωστε, που οι άνθρωποι αντικρίζουν το θάνατο είναι έως και βέβαιον ότι κάνει τους Άγγλους να λένε πως ενός κακού (Brexit) μύρια έπονται. Και η ίδια η παρουσία του Γκορντον Μπανκς μόνο να φανταστούμε μπορούμε το σεβασμό με τον οποίο συνοδευόταν στην πιο τουριστική πλευρά του Νησιού.

Οι πιο άγνωστες ιστορίες είναι αλήθεια πως επισκιάζονται από την Απόκρουση. Πρόκειται για μία κεφαλιά του Έντσον Αράντες ντος Νασιμιέντο, κατά το κοινώς και… θεϊκώς λεγόμενον Πελέ, στο ματς των ομίλων μεταξύ της Βραζιλίας και της Αγγλίας για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1970. Ο Πελέ έστειλε την μπάλα να σκάσει στη δεξιά πλευρά του και, με τον Μπανκς να είναι μπροστά της, ενώ εκείνη όδευε με εντυπωσιακή ισχύ προς το τέρμα, έπρεπε να κάνει ένα οπίσθιο σάλτο πριν την βγάλει στη γραμμή. Ο Πελέ είπε, “νόμιζα ότι σκόραρα”, ο Μπανκς απάντησε “εσύ κι εγώ μαζί” και ο αρχηγός της εθνικής Αγγλίας, Μπόμπι Μουρ, παρά το επεισόδιο με το περίφημο μπρασελέ της Κολομβίας, την προβοκάτσια από τους Λατινοαμερικάνους που τον κατηγόρησαν για κλοπή, κυρίως επειδή ο ομοσπονδιακός προπονητής σερ Αλφ Ράμσεϊ είχε αποκαλέσει τους Αργεντινούς ‘ζώα’ τέσσερα χρόνια νωρίτερα, επιστράτευσε το γνώριμο αγγλικό φλέγμα του: “Μπάνκσι, μεγαλώνεις, κάποτε αυτά τα μπλόκαρες”.

Η Απόκρουση ψηφίστηκε από τους Βρετανούς στο νούμερο 41 των κορυφαίων αθλητικών στιγμών στο Νησί. Γενικώς, είναι δύσκολο να κάνεις λίστα με τις σπουδαίες στιγμές των Παγκόσμιων Κυπέλλων και να μην τη βάλεις. Μεγάλη στιγμή, άλλωστε, είναι αυτή που θέλεις να είναι. Η Απόκρουση ήρθε σε ένα παιχνίδι ομίλων, το οποίο η Αγγλία τελικά έχασε, 1-0, με το γκολ του Ζαϊρζίνιο. Λίγο ποδόσφαιρο να βλέπεις, ξέρεις ότι κάθε χρόνο γίνονται τουλάχιστον 10 επεμβάσεις οι οποίες καταστρατηγούν τους νόμους της Φυσικής περισσότερο από αυτήν του Μπανκς. Όμως, η Απόκρουση κρατάει την περίοπτη θέση της και είναι το πρώτο πράγμα που σκέφτεσαι όταν ακούς το ονοματεπώνυμο Γκόρντον Μπανκς, δηλαδή εκείνου που είχε κατακτήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο τέσσερα χρόνια νωρίτερα.

Οι λόγοι που η Απόκρουση βρίσκεται σε τέτοια περίοπτη θέση ποικίλουν. Έχουν σχέση με τη διαφήμιση, το χώρο που ονομάζεται μάρκετινγκ. Η Απόκρουση είναι ουσιαστικά μία από τις πρώτες πραγματικά σπουδαίες προσβάσιμες ποδοσφαιρικές στιγμές από όλους.

Είναι το χρώμα στην τηλεόραση, είναι η ίδια η Βραζιλία, που ο θρύλος της, ειδικά το 1970, ξεπερνά την ίδια την έννοια της ζωής, την κάνει να μοιάζει, στην καλύτερη περίπτωση, με μία συνηθισμένη λεωφόρο για όλους τους απλούς ανθρώπους

Η Απόκρουση ήρθε από τον τερματοφύλακα μίας χώρας που έχει επιρροή στο δυτικό πολιτισμό και προστατεύει την παράδοσή της σαν Αγιασμό, σαν θρησκευτικό μυστήριο. Ο κόσμος μπορεί να βλέπει τον Σεμπάστιαν Κόε να νικάει στους Ολυμπιακούς Αγώνες, τον Μπιορν Μποργκ να παίζει με τον Τζον ΜάκΕνρο ξανά και ξανά το tie break στο τέταρτο σετ του τελικού του Γουίμπλεντον το 1980, τον Πολ Γκασκόιν να κλαίει μετά την κίτρινη κάρτα του στον ημιτελικό με τη Δυτική Γερμανία, στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1990 στην Ιταλία. Η Απόκρουση μπαίνει σε αυτήν την κατηγορία. Είναι, επίσης, το επίλεκτο μέλος μίας άλλης κατηγορίας: εκείνης του ταιριάσματος της εικόνας με το λόγο.

Αν κάποιος δεν έχει δει την Απόκρουση, μπορείς να τον παρακινήσεις να την ψάξει. Αυτή η πρόταση, όμως, δεν θα μπορούσε να είναι αναληθέστερη. Ταυτοχρόνως, το πρόσωπό σου θα συσπάται από την αδημονία να μοιραστείτε μία σπουδαία ποδοσφαιρική στιγμή, οι γκριμάτσες σου θα δίνουν τη δική τους παράσταση. Ο δέκτης, είτε συνειδητά είτε εκ του βάθους της ατελούς φύσης του, θα είναι έτοιμος να παρακολουθήσει κάτι ασύλληπτο. Θα δει την απόκρουση και, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για το 1970, την αλματώδη εξέλιξη (πρόοδο και μη) του ποδοσφαίρου, την εν γένει αθλητικότητα, δεν θα προσγειωθεί παρακολουθώντας την.

Νομίζοντας ότι την βλέπει χωρίς επιρροή, θα νιώσει το μεγαλειώδες της στιγμής και της ενέργειας και αυτό θα αναδείξει τη στιγμή, επειδή ο πρόλογος δεν θα είναι υπόλογος του επιλόγου. Θα είναι ταιριαστός. Όσο σπουδαία κι αν είναι κάποια στιγμή, επειδή η τοποθέτηση του θαυμαστή ενέχει πάντα περισσότερο υποκειμενικό στοιχείο σε σχέση με τη σταθερή βάση πάνω στην οποία ‘χτίζονται’ οι όμορφες κινήσεις, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος της δυσαναλογίας. Όχι εδώ.

Ο Γκόρντον Μπανκς έπαθε τροφική δηλητηρίαση πριν τον προημιτελικό με τη Δυτική Γερμανία, μία εξέλιξη που ανάγεται στον ψυχολογικό πόλεμο που οι Άγγλοι βίωσαν στο Μεξικό, από τις κατηγορίες στον Μουρ ως τα τύμπανα και τα υπόλοιπα μουσικά όργανα των Μεξικανών, που τους κρατούσαν ξύπνιους τη νύχτα στο ξενοδοχείο τους. Ο Πίτερ Μπονέτι δεν μπόρεσε να σταθεί στο ύψος της περίστασης ενώ ο Αλφ Ράμσεϊ έβγαλε από το παιχνίδι τον Μπόμπι Τσάρλτον, με το σκορ στο 2-0 επί των ‘τριών λιονταριών’, για να τον έχει έτοιμο στον ημιτελικό. Ο Φραντς Μπεκενμπάουερ μείωσε, ο Ούβε Ζέελερ με μία απίθανη ανάποδη κεφαλιά ισοφάρισε και ο Γκερντ Μίλερ, τον οποίο οι Άγγλοι αποκαλούσαν ‘χοντρούλη’, έβαλε το γκολ της πρόκρισης 18 λεπτά από την έναρξη της παράτασης. Ήταν το σημείο που οι Γερμανοί έβαλαν οριστικά από κάτω τους Άγγλους και που, παρά τις εξαιρέσεις, είναι μία κατάσταση που ισχύει ως και τις μέρες μας.

Ο Μπανκς κατέκτησε ένα League Cup με τη Στόουκ Σίτι, το 1972, τη χρονιά που έπαθε το αυτοκινητικό ατύχημα, που του στέρησε την όραση από το αριστερό μάτι, τον ανάγκασε να κλείσει την επαγγελματική καριέρα του στην Αγγλία ένα χρόνο μετά, αλλά που δεν τον εμπόδισε να πάει στις ΗΠΑ και να παίξει, από το 1977 έως το 1978.