Ο Μάρκο Πάντελιτς είναι ακόμα τρελός· με τον Ολυμπιακό

Δεν το ‘έπαιζε’ τρελός (‘Crazy Marko’). Ήταν. Και το αναγνωρίζει. Αν τα νιάτα του Μάρκο Πάντελιτς ήταν δυο φορές, θα άλλαζε κάποιες από τις αποφάσεις που πήρε. Για παράδειγμα, δεν θα έφευγε από την Παρί Σεν Ζερμέν. Βέβαια, αν με κάποιο μαγικό τρόπο μπορούσε να ξαναγίνει 18 και να μείνει στο Παρίσι, αντιλαμβάνεσαι πως θα διαφοροποιούνταν και όσα ακολούθησαν. Και το πιθανότερο θα ήταν να μην τον βλέπαμε ποτέ στην Ελλάδα. Όλα έγιναν όπως έγιναν, για κάποιο λόγο. Ή τουλάχιστον αυτό είπε στη συνάντηση που είχαμε στο ‘γήπεδο’ του. Και φαίνεται να το εννοεί.

Την επομένη του καφέ που έγινε κρασί που έγινε φαγητό με τον Ζάρκο Πάσπαλι, επισκέφτηκα το bistro που διατηρεί ο Πάντελιτς, σε κεντρικό σημείο του Βελιγραδίου (Beogradska 4, Beograd 11000). Λέγεται ‘Café Marko’. Εκεί υπάρχουν χρυσά παπούτσια.

Υπάρχουν και διάφορα ντοκουμέντα γνωστών Σέρβων αθλητών. Καθόταν σε ένα γωνιακό τραπέζι. Έδειχνε 10 χρόνια νεότερος, από ό,τι όταν αγωνιζόταν ακόμα στον Ολυμπιακό. Κατάλαβα πως τη διαφορά την έκαναν τα μαλλιά. Του το λέω. Γελάει και μου απαντάει “μη ξεχνάς πως αυτή ήταν η μόδα”.

Τον κύριο στο κέντρο της φωτογραφίας, τον Ντέγιαν Στάνκοβιτς, τον πέτυχα στις ώρες που ήμουν με τον Μάρκο. Μπήκε μέσα, χαιρέτησε όλον τον κόσμο δια χειραψίας και με χαμόγελο, ήπιε έναν espresso και αποχώρησε.

Toν κύριο δεξιά στην πλάγια φωτογραφία (ναι, τον Μίλος Τεόντοσιτς) δεν τον είδα, γιατί είναι κομματάκι μακριά. Στο Λος Άντζελες με τους Κλίπερς. Έγινε όμως, η εισαγωγή στη συζήτηση με τον Μάρκο. “Πόσο άλλαξε η Ελλάδα τη ζωή σου; Έκανες και κουμπαριά”, του είπα. Παραξενεύτηκε. Είπε ‘όχι’ και έκανε πίσω να σκεφτεί. Του λέω, “με τον Μίλος”. Γελάει και ομολογεί πως, “έχεις δίκιο! Και σκεφτόμουν ‘μα ποιον πάντρεψα;’. Μπερδεύτηκα, γιατί είμαστε και οι δύο Σέρβοι. Αλλά ναι, στην Ελλάδα γνωριστήκαμε, εκεί γίναμε φίλοι και μετά κουμπάροι”.

Ας πάρουμε λοιπόν, το θέμα από την αρχή.

Πόσο άλλαξε τη ζωή του η Ελλάδα, χώρα στην οποία βρήκε δουλειά ο πατέρας του, Ράντε, εν μέσω πολέμου και περιορισμών, όταν εκείνος ήταν 16, το 1994. Πώς ήταν στη Θεσσαλονίκη; “ Έπαιζα ποδόσφαιρο στο Βελιγράδι, στον Ερυθρό Αστέρα -την ομάδα της καρδιάς μου, την ταυτότητα μου, γιατί όντως πιστεύω πως χωρίς τον Αστέρα δεν θα υπήρχα. Μετακομίσαμε στην Ελλάδα, γιατί εδώ τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα με το εμπάργκο. Ήταν μια πολύ δύσκολη εποχή”. Ξεφυσάει.

Τον Ερυθρό Αστέρα τον αγάπησα από την πρώτη φορά που με πήγε ο παππούς μου στο γήπεδο, στα 2 μου. Η τρέλα για την ομάδα πέρασε στον πατέρα μου, αυτός την πέρασε σε εμένα και εγώ στα παιδιά μου. Τη μέρα που έφυγα, ήξερα πως θα επιστρέψω και θα γίνω το αφεντικό της ομάδας και της πόλης μου

Στη Θεσσαλονίκη συνέχισε το ποδόσφαιρο στον Ηρακλή. Ήταν η εποχή του Ιβάν Γιοβάνοβιτς, η εποχή που ο Ηρακλής ήταν στους μεγάλους. “Τρεις μήνες μετά, με έστειλαν δανεικό στον Κιλκισιακό. Εκεί άρχισε η επαγγελματική μου σταδιοδρομία, στην Γ’ Εθνική. Εκεί έβαλα τα πρώτα επαγγελματικά γκολ. Δεκαπέντε σε επτά μήνες, πριν προκύψει ένα πρόβλημα υγείας (στη βουβωνική χώρα) και μείνω εκτός έως το τέλος. Είχαμε μια πολύ καλή παρέα. Πέρασα καλά”, λέει.

“Όποιος με έπαιρνε, ήξερε πως θα έχει γκολ”

Μετά την επέμβαση που χρειάστηκε να κάνει, γύρισε στον Ηρακλή. “Ε πέστρεψα στη Θεσσαλονίκη, πόλη στην οποία έζησα για πρώτη φορά πολλά πράγματα. Έμαθα πολλά εκεί, τα οποία ακολουθώ μέχρι σήμερα στη ζωή μου. Πράγματα που έπαιξαν μεγάλο ρόλο στο πώς είμαι σήμερα”.

Προπονητής ήταν ο Ντούσαν Μιτόσεβιτς. Έκανε την προετοιμασία, βρήκε το χώρο του στο ρόστερ και ανήμερα των 17ων γενεθλίων του, έβαλε το πρώτο γκολ για τον Ηρακλή εναντίον του Αθηναϊκού. Διαμόρφωσε αποτέλεσμα. Σύντομα, μπήκε στους κορυφαίους σκόρερ της λίγκας. Εμφάνισε το ίδιο πρόβλημα και έπρεπε να σταματήσει για άλλους έξι μήνες.

Όταν μου έδωσαν το ελληνικό διαβατήριο, έφυγα τρέχοντας από τη συνάντηση και έβαλα τα κλάματα

Του είχαν κάνει πρόταση να παίξει στην Εθνική Ελλάδος. “Τότε ήταν πρόεδρος ο Θεοδωρίδης. Μια μέρα μας κάλεσε με τον πατέρα μου σε μια καφετέρια που είχε σε ένα εμπορικό κέντρο. Μου είχε φέρει το ελληνικό διαβατήριο. Αναγραφόταν το όνομα ‘Markos Pantelics’. Είχαμε 4 ξένους στην ομάδα και ήταν συμπληρωμένες οι τρεις θέσεις. Το μόνο που έπρεπε να κάνω ήταν να υπογράψω. Θυμάμαι, σηκώθηκα, έφυγα τρέχοντας και έβαλα τα κλάματα. Όταν επέστρεψα τους είπα δεν θα υπογράψω, γιατί γεννήθηκα Σέρβος και θα πεθάνω Σέρβος. Είπα και ότι αν αυτή η άρνηση μου ‘έκοβε’ την μπάλα, θα το δεχόμουν. Αγαπώ την Ελλάδα, αλλά είμαι Σέρβος. Δεν ξαναπήγα σε αυτό το εμπορικό κέντρο ποτέ”.

Το καλοκαίρι του 1996 επέστρεψε στον Ηρακλή. ” Ανάρρωνα ακόμα. Μια μέρα με πήρε ο πατέρας μου και μου είπε να πάω αμέσως σπίτι. Με ενημέρωσε ότι με ήθελε η Παρί Σεν Ζερμέν για να με δει σε προπονήσεις. Ε ίχε μεσολαβήσει επικοινωνία του Μιτόσεβιτς με τον αείμνηστο Μίλαν Ραντοβάνοβιτς, ο οποίος είχε μεγάλη επιρροή στο γαλλικό ποδόσφαιρο. Τότε δεν υπήρχε ίντερνετ. Με βιντεοκασέτες ενημέρωναν οι σκάουτ τις ομάδες.

(ο πιτσιρικάς Πάντελιτς της Παρί Σεν Ζερμέν)

Όταν πήγα στο Παρίσι, η Παρί Σεν Ζερμέν ζούσε τη χρυσή εποχή της. Ακόμα όλοι μιλούν για εκείνη την ομάδα. Ήμουν πολύ τυχερός που στα 18 μου ήμουν μέλος μιας από τις μεγαλύτερες ομάδες της Ευρώπης. Τότε μπορούσαν να έχουν συμβόλαια μόνο 22 παίκτες. Υπήρχαν 22 φανέλες και τέλος. Είχα μια φανέλα. Ήμουν μέσα στους 22, σε μια λίστα παικτών όπως ο Ραΐ, ο Λεονάρντο. Αυτό δείχνει τι ήμουν. Πούλησαν και τον Ανελκά όταν ήμουν εγώ”. Το 1997 στην Άρσεναλ.

” Είχα πάντα αυτοπεποίθηση. Πίστευα ότι ανήκω στα μεγαλύτερα κλαμπ. Η πρώτη μου επαφή με μεγάλο κοινό ήταν στο Παρίσι. Οι φίλαθλοι με αγαπούσαν. Όπου πήγαινα, άνοιγαν οι πόρτες. Καταλαβαίνεις τι είναι αυτό για έναν 18χρονο; Έκτοτε δεν είχα ποτέ πρόβλημα να είμαι με πολύ κόσμο, να υπάρχουν παπαράτσι, να υπογράφω αυτόγραφα”. Είχε πρόταση από την Εσπανιόλ, αλλά ήθελε να μείνει στην ‘πόλη του φωτός’.

Έκανα λάθος που έφυγα από την Παρί. Έπρεπε να έχω υπομονή

Έφυγε μόνος του. “ Άλλαξε ο προπονητής το 1998, και δεν έπαιζα. Η Παρί δεν ήθελε να με αφήσει. Εγώ όμως, ήμουν εκνευρισμένος και είχα τσακωθεί με όλους, γιατί δεν σηκωνόμουν από τον πάγκο, μολονότι στην προετοιμασία είχα κάνει πολύ καλή δουλειά. Δεν ήθελα να κάθομαι στον πάγκο. Τους είπα πως αν δεν παίζω, θέλω να φύγω. Και τα άφησα όλα. Τώρα θα σου πω ότι αυτό ήταν λάθος. Πως έπρεπε να διεκδικήσω την ευκαιρία μου, να την περιμένω”.

Έφυγε από τη μεγάλη ζωή στο Παρίσι (είχε πάρει πολλά λεφτά, κυκλοφορούσε στα καλύτερα μέρη με το τελευταίο μοντέλο της Πόρσε που είχε αγοράσει) και πήγε σε μια περιοχή που… αν είχε λίγη περισσότερη ηρεμία, οι κάτοικοι ενδεχομένως να πέθαιναν από βαρεμάρα: τη Λοζάνη.

(ο Μάρκο Πάντελιτς σήμερα)

“ Με είχε πάρει τηλέφωνο ο πρόεδρος, Πολωνός επιχειρηματίας, με έδρα στη Γαλλία, ο οποίος το 2007 ανέλαβε τη Ναντ. Μου είπε ‘σε παρακαλώ, έλα στη Lausanne-Sport να μας βοηθήσεις, γιατί θα πέσουμε.

Πέρασα 7 πάρα πολύ ωραίους μήνες. Στους επτά πρώτους αγώνες, είχαμε πέντε νίκες και 2 ήττες. Κατακτήσαμε το Κύπελλο και στο τελευταίο ματς της σεζόν χάσαμε το πρωτάθλημα, από την Γκρασχόπερς. Ήταν 7 τρομεροί μήνες. Είχα τρομερή παρέα. Η Λοζάνη είναι ιδιαίτερη πόλη. Κυρίως υπάρχουν φοιτητές. Ήταν απίστευτα. Εκεί έμαθα να μιλώ πολύ καλά γαλλικά, βελτίωσα τα αγγλικά μου. Στην Ελβετία έζησα επτά από τους πιο συμπαθητικούς μήνες της ζωής μου”.

Το καλοκαίρι του 1999, ήλθε η πρόταση της Θέλτα. Ήταν και εξαιρετική από οικονομικής απόψεως. “ Πήγα στην Ισπανία, χωρίς να είμαι έμπειρος. Η Θέλτα ήταν τότε για μένα μια από τις καλύτερες ομάδες της Ευρώπης. Εκεί είχαν παίξει ο Μακελελέ, ο Σαλγκάδο, ο Κάρπιν. Ονειρικοί παίκτες. Δεν γνώρισα όμως, ούτε το ισπανικό πρωτάθλημα, ούτε τίποτα. Μόλις πήγα είδα 13 ξένους στο ρόστερ. Μπορούσαν να παίξουν μόνο οι 6. Μόλις κατάλαβα τι γίνεται, προβληματίστηκα.

Ένιωσα πως δεν θα κάνω κάτι. Ήταν λάθος η απόφαση μου να πάω εκεί. Έπρεπε να ξέρω καλύτερα. Έπρεπε οι ατζέντηδες μου να ξέρουν καλύτερα. Μπορούσα να πάω όπου ήθελα. Στη Γερμανία, την Ιταλία. Όπου ήθελα. Και πήγα στη Θέλτα χωρίς να ξέρω όλα τα δεδομένα. Ήταν ένας από τους λόγους που άφησα την μπάλα για τρία χρόνια. Όχι η ομάδα. Αυτό που μου έκαναν οι εκπρόσωποι μου”.

Το ‘δώστε μου τα χαρτιά μου να φύγω’

Ακολούθησε η Στουρμ Γκρατς, όπου δόθηκε ως δανεικός. ” Προστέθηκε στους λόγους που με έκαναν να μη θέλω να παίζω. Με είχε καλέσει ο Ίβιτσα Όσιμ, ένας από τους ανθρώπους που σέβομαι περισσότερο στη ζωή μου. Θα τον σέβομαι μέχρι το τέλος της ζωής μου, γιατί ανήκει στη λίστα των ανθρώπων που έγραψαν την ιστορία του γιουγκοσλαβικού ποδοσφαίρου. Είναι από τους θεούς. Πήγα λοιπόν, να τον βοηθήσω. Δεν είχαμε τόσο καλά αποτελέσματα, εγώ είχα τη δική μου τρέλα.

Ο Όσιμ ήξερε το ταλέντο μου και τι μπορούσα να δώσω, αλλά η Αυστρία είναι επίσης ιδιαίτερη χώρα. Έχουν απίστευτο χαρακτήρα. Αν δεν είσαι επαγγελματίας και δεν κάνεις ό,τι πρέπει, δεν ‘υπάρχεις’. Εγώ δεν ήμουν ποτέ έτσι. Είχα καταλάβει πως τα πράγματα δεν ήταν καλά για εμένα.

Μια μέρα, ήλθε ο Όσιμ και πριν μου μιλήσει του είπα ‘για εμένα, είσαι θεός. Μπορώ να φύγω; Δεν μου χρωστάτε τίποτα, ούτε σας χρωστάω. Θέλω μόνο τα χαρτιά’. Χαμογέλασε και μου είπε ‘το θες;’. Του απάντησα ‘τώρα, αμέσως’. Ήμουν με τις φόρμες, από το ξενοδοχείο όπου είχαμε καταλύσει, γιατί την επομένη είχαμε αγώνα. Του είπα ‘πάω να αλλάξω και να πάρω τα πράγματα μου. Αν μπορείτε, μέχρι να τα κάνω αυτά, φέρτε μου τα χαρτιά’.

Με διέκοψε για να με ενημερώσει ότι έπρεπε να ρωτήσει. Εγώ κίνησα προς το ξενοδοχείο. Όταν έφτασα εκεί, με πήρε κάποιος από τη διοίκηση. Μου εξήγησε πως ‘αν θες να φύγεις, δεν θα σε σταματήσουμε’. Τους ξαναρώτησα αν ήταν εντάξει με τη λύση της συνεργασίας, μου είπαν ναι. Και έφυγα”.

Με τη Στουρμ Γκρατς είχε παίξει Champions League απέναντι στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, τη Μαρσέιγ και την Ντινάμο Ζάγκρεμπ.

Τα παράτησα όλα κι έφυγα. Πέρασα καλά τρεις μήνες, αλλά απέκτησα και έναν ακόμα λόγο να θέλω να εγκαταλείψω. Τώρα θα σου πω ότι όλα αυτά ήταν λάθη μου

Μετά την Αυστρία, πήγε πάλι στην Ελβετία. Για την Yverdon-Sport, ομάδα της πόλης που ‘χει 30.143 κατοίκους, βρίσκεται μέσα στη φύση και είναι γνωστή για τα ιαματικά λουτρά της. ” Ήμουν δανεικός από τη Θέλτα στη Στουρμ. Έπρεπε να ‘καθαρίσω’ με το δανεισμό και τη Θέλτα και για να γίνει αυτό, έπρεπε να βρω μια ομάδα για το υπόλοιπο της σεζόν. Πήγα εκεί, έπαιξα δυο αγώνες μόνο και μόνο για να υπάρχω στα πρακτικά και έφυγα”.

Η αλήθεια είναι πως τον έψαχναν για τρεις βδομάδες, ώσπου τους είπε ότι για οικογενειακούς λόγους δεν μπορούσε να γυρίσει. Οι λόγοι ήταν πολύ πιο σοβαροί και αφορούσαν τη ψυχή του

Ακολούθησε το sabbatical, η αποχή, το διάλειμμα από το ποδόσφαιρο. Συνήθως, το sabbatical κρατά μέχρι ένα χρόνο. Αυτό του Μάρκο έφτασε στα τρία. Ενδεχομένως αυτά που χαρακτηρίζονται ως καλύτερα, πιο παραγωγικά, στους αθλητές (21 με 24). Θα συμφωνεί πως η καριέρα του χαρακτηρίστηκε από την τρέλα του. Ότι δεν λειτουργούσε με τον πλέον ορθόδοξο και θετικό για την πορεία του τρόπο.

(με τη φανέλα της εθνικής Σερβίας σε προκριματικό για το Euro 2012 απέναντι στη Σλοβενία)

“Μέχρι τα 24 που επέστρεψα στο ποδόσφαιρο, ναι, ήμουν πολύ τρελός. Στα 21 ξέρεις, σταμάτησα, γιατί τρελάθηκα με όλα, με τους ατζέντηδες, με τις ομάδες, με όλα. Για τους προπονητές που ήθελαν έμπειρους παίκτες ήμουν νέος και για εκείνους που ήθελαν νέους ήμουν έμπειρος. (γέλια) Πάντα υπήρχε κάποιο πρόβλημα. Άκρη δεν έβρισκα. Συνέβησαν πολλά που με έκαναν να μη θέλω να παίξω ποδόσφαιρο”.

Και τι έκανε 3 χρόνια; “Από όταν θυμάμαι τον εαυτό μου, έπαιζα ποδόσφαιρο. Δεν έζησα ως έφηβος. Όταν λοιπόν, μαζεύτηκαν πολλά, αποφάσισα να γυρίσω στο Βελιγράδι και να ζήσω. Σε βεβαιώνω ότι πέρασα πάρα πολύ ωραία. Αν με ρωτάς αν θα άλλαζα κάτι, θα σου πω όχι, δεν θα άλλαζα τίποτα”, λέει με το πιο πλατύ χαμόγελο.

“Ε ίμαι πολύ ευχαριστημένος από όσα έκανα εκείνη την τριετία. Ένιωσα πλήρης. Γι’ αυτό πάντα τώρα λέω στους νέους παίκτες να κάνουν υπομονή, να περιμένουν να έλθει η σωστή ώρα πριν κάνουν το μεγάλο βήμα. Τίποτα δεν είναι εύκολο, όταν αλλάζεις επίπεδο. Γι’ αυτό και είναι χρήσιμο να θυμούνται όταν είναι μικροί πως υπάρχει ζωή και έξω από το ποδόσφαιρο”.

Αφότου ξεφορτώθηκε από τον οργανισμό του όλα τα απωθημένα που είχαν μαζευτεί από όταν θυμόταν τον εαυτό του (δεν είχαν δει και λίγα τα μάτια του, όταν ήταν παιδί), αποφάσισε πως θα διεκδικούσε το δικαίωμα του στην καριέρα που άξιζε στο ταλέντο του. Αυτήν την απόφαση την πήρε συνειδητά. Και ήταν αποφασισμένος να κάνει ό,τι χρειαστεί.

Την ευκαιρία της επιστροφής του την έδωσε η Όμπιλιτς, σύλλογος που έχει έδρα στο Vračar, γειτονιά του Βελιγραδίου. O Μάρκο ήταν φίλος με τον προπονητή. Είχε γνωρίσει και τον πάλαι ποτέ πρόεδρο του σωματείου. Τον Ζέλικο Ραζνάτοβιτς, ευρύτερα γνωστό ως Αρκάν. Ο Ραζνάτοβιτς ήταν ακόμα πιο γνωστός ως διοικητής της παραστρατιωτικής μονάδας ‘Τίγρεις’ στους πολέμους της Γιουγκοσλαβίας. Μονάδα που διέπραξε εγκλήματα πολέμου (γενοκτονίες σε Βοσνία, Κροατία και Κόσοβο), στο όνομα του σερβικού εθνικισμού.

(ο Αρκάν)

Στα μάτια πολλών φάνταζε ως εθνικός ήρωας, καθώς στα χρόνια του εμπάργκο προμήθευε με πρώτες ύλες και αγαθά τον εγχώριο εμπορικό μηχανισμό -με το αζημίωτο. Μετά το 1989, εξελίχθηκε σε διαβόητο εγκληματία πολέμου. Μέσω των διασυνδέσεων του με τις μυστικές υπηρεσίες και το οργανωμένο έγκλημα, ζούσε ανενόχλητος παρ’ ότι εκκρεμούσε ένταλμα σύλληψης από το Ειδικό Δικαστήριο της Χάγης.

Δολοφονήθηκε στις 15/1/2000, στο λόμπι μεγάλου ξενοδοχείου του Βελιγραδίου.

” Πέραν του ότι ήμουν πολύ καλός φίλος με τον τότε κόουτς της ομάδας, γνώρισα και την Ceca (σ.σ. σύζυγος του Αρκάν) και μου είπε ‘έλα σε εμάς’. Το έκανα φιλικά. Χωρίς λεφτά, χωρίς τίποτα. Ναι, πρώτα έβαζα το τι ένιωθα. Τι μου όριζε η καρδιά μου. Το συμβόλαιο δεν με είχε ενοχλήσει ποτέ”. Ξεκάθαρα.

Επειδή δεν έπαιξε όσο θα ήθελε ώστε να ανέβει στο επόμενο επίπεδο, ζήτησε τα χαρτιά του και από την Όμπιλιτς, μετά από πέντε αγώνες. Τα πήρε και πήγε στη Sartid του Smederevo, πόλης που βρίσκεται 60 χιλιόμετρα μακριά από το Βελιγράδι. Πήγε να τους βοηθήσει να μην πέσουν.

“Έξι μήνες μετά, είχαμε διασφαλίσει την παραμονή μας και είχαμε κατακτήσει το Κύπελλο, νικώντας στον τελικό τον Ερυθρό Αστέρα. Με δικό μου γκολ. Αν το πανηγύρισα, λέει…”. Για αρχή εξηγεί πως “το τελευταίο golden goal (γνωστό και ως ‘ξαφνικός θάνατος’) στην ιστορία του σερβικού ποδοσφαίρου το έβαλα εγώ. Ήταν αυτό στον τελικό Κυπέλλου με τον Ερυθρό Αστέρα. Είχα λόγο που το πανηγύρισα. Όταν σταμάτησα το ποδόσφαιρο, στα 21 ο Ερυθρός Αστέρας ήταν ο τρίτος και τελευταίος λόγος που οδηγήθηκα σε αυτήν την απόφαση -μετά τη Θέλτα και τη Στουρμ.

“Παράτησα το συμβόλαιο με την Πόρτο για τον Ερυθρό Αστέρα και τελικά δεν με υπέγραψαν”

Μου είχε κάνει πρόταση η Πόρτο. Μου έδινε συμβόλαιο, με την προϋπόθεση να πάω για ένα χρόνο στη Ρίο Άβε. Μόλις έφτασα στην Πορτογαλία, μου τηλεφώνησε ο Στάνκοβιτς. Μου είπε ότι έφευγε για την Ιταλία και πως ήθελαν να πάω στον Ερυθρό Αστέρα. Ότι με περίμενε εκεί συμβόλαιο. Τα παράτησα όλα, συμβόλαια, τα πάντα και πήγα στο Βελιγράδι.

Έφτασα στο ραντεβού και με είχαν να περιμένω τρεις ώρες μπροστά από τα γραφεία. Όταν μπήκα μέσα, μου είπαν ‘μπορούμε να σε βοηθήσουμε να βρεις ομάδα’. Έχασα τη γη κάτω από τα πόδια μου. Κάποιος δεν συμφωνούσε με τη μεταγραφή. Τους είπα ‘πλάκα μου κάνετε;’ και έφυγα. Αλλά ένιωσα μεγάλη απογοήτευση και για τρία χρόνια δεν έπαιξα μπάλα”.

Στα 24, μετά την κατάκτηση Κυπέλλου με τον τρόπο που διάβασες, επέστρεψε στον Ερυθρό Αστέρα. “Είχα πολλές προτάσεις από το εξωτερικό. Τις άφησα όλες, γιατί όταν αποφάσισα να γυρίσω είχα βάλει κάποιους συγκεκριμένους στόχους.

Είχα πει στον εαυτό μου ‘θα γυρίσεις στον Ερυθρό Αστέρα, θα γίνεις ο καλύτερος παίκτης στην πόλη σου, θα παίξεις στην εθνική, θα είσαι ο καλύτερος σκόρερ και ο αρχηγός’. Τα είχα πει και σε άλλους αυτά. Και όλοι γελούσαν. Όλοι

Κανείς δεν πίστευε πως έπειτα από τρία χρόνια αποχής υπήρχε παίκτης που θα κάνει τέτοια επιστροφή. Έχω την αίσθηση ότι δεν την έχει κάνει και κάποιος άλλος”. Έχεις μαντέψει ήδη τι έγινε. Υλοποίησε όλους τους στόχους.

“Για πρώτη φορά έπαιξα στην εθνική το Νοέμβρη του 2003, ως αλλαγή του Κοβάσεβιτς. Πήγα στο Παγκόσμιο, σκόραρα και μετά έκανα μεγάλη καριέρα”.

Το καλοκαίρι του 2005 έφυγε ως φίλος από την πόλη του, διότι δεν είχε μείνει κάτι άλλο να επιτύχει με τον Ερυθρό Αστέρα. Όταν λοιπόν, ήλθε η πρόταση από τη Χέρτα, όλοι ήξεραν τι έπρεπε να γίνει. ” Αυτή η ομάδα έχει μεγάλη θέση στην καρδιά μου”. Η ομάδα του Βερολίνου τον ήθελε για δέκα μήνες ως δανεικό, με δικαίωμα αγοράς μετά το συγκεκριμένο διάστημα. Η Μπρίζ ήθελε να τον αγοράσει.

” Αποφάσισα να αποδεχθώ τη μεγαλύτερη πρόκληση. Επέλεξα το δύσκολο δρόμο”.

(σε μια προπόνηση της Χέρτα Βερολίνου)

Σχεδόν μια δεκαετία μετά την Παρί Σεν Ζερμέν, έζησε όλα όσα ευχόταν από μια ευρωπαϊκή καριέρα. “Έβαλα δυο γκολ στα τέσσερα πρώτα παιχνίδια. Μετά είχα τραυματισμούς, αλλά παρ’ όλα αυτά, συνέχισα να παίζω και να σκοράρω. Όπως και τη δεύτερη σεζόν (σ.σ. η ομάδα τον αγόρασε τον Απρίλιο του 2006). Την τρίτη, ήλθε ο Φαβρ στον πάγκο, πήγαμε στο UEFA και την τέταρτη, ζήσαμε τη μεγαλύτερη στιγμή στην ιστορία του συλλόγου, όταν κατακτήσαμε την τέταρτη θέση. Για καιρό διεκδικούσαμε και τον τίτλο. Στη Γερμανία γνώρισα τον εαυτό μου. Απέκτησα πειθαρχία. Όταν έφυγα, κατάλαβα πόσο καλό μου έκανε η Χέρτα. Γι’ αυτό έχει μεγάλη θέση στην καρδιά μου”. Πώς έφυγε το 2009;

Ένιωσα πως είχε κλείσει ο κύκλος. Ενάμιση χρόνο μιλούσαμε για το νέο συμβόλαιο. Δεν ήρθαμε καν κοντά. Δεν ήθελα κάτι παραπάνω. Μόνο να είμαι ο πιο ακριβοπληρωμένος της ομάδας. Πίστευα ότι μου άξιζε

” Ο Φαβρ ήταν οπαδός της προετοιμασίας, της προπόνησης. Εγώ δεν ήμουν ποτέ αυτός ο παίκτης που δούλευε από το πρωί μέχρι το βράδυ. Ήμουν του ενστίκτου. Έτσι άλλαζα το παιχνίδι με ένα γκολ, με μια ντρίμπλα, με μια ασίστ. Ήμουν ο παίκτης που έδινα τη ψυχή μου στα 90 λεπτά του αγώνα. Αυτό δεν άρεσε στον προπονητή και ήθελε να φέρει άλλον στη θέση μου. Τρεις μήνες αφότου έφυγα, έφυγε και ο Φαβρ, αλλά έτσι είναι η ζωή”. (γέλια)

Είχε προτάσεις από Γερμανία, Ιταλία, Αγγλία, αλλά στο τέλος της μεταγραφικής περιόδου αποφάσισε να πάει στον Άγιαξ. Εκεί τον είχαν ‘βαπτίσει’ ‘Πάντελαρ’, από το… ‘Χούντελαρ’.

“Δεν πήγα για τα λεφτά -αν είχα αυτήν την προτεραιότητα θα προτιμούσα την Premier League ή την Τουρκία. Στον Άγιαξ, συμφώνησα για πέντε φορές λιγότερα χρήματα και έμεινα δέκα μήνες. Και για εμένα και για την ομάδα και για τους φιλάθλους, ήταν όνειρο. Ακόμα υπάρχει αυτή η αγάπη. Δεν πρέπει να υπήρξε άλλος παίκτης που να έμεινε τόσο λίγο και να αγαπήθηκε -όπως και να αγάπησε- τόσο πολύ”. Τον είχαν ονομάσει τον τελευταίο ‘cult ήρωα’ της ομάδας, έναν πραγματικά δικό τους άνθρωπο.

Γενικά αγαπήθηκε πολύ. Ήταν η τρέλα του, ο εύθυμος και κοινωνικός χαρακτήρας του, το πάθος του στον αγωνιστικό χώρο;

Η μόνη αλήθεια στο ποδόσφαιρο είναι όσα κάνεις στα 90 αγωνιστικά λεπτά. Εκεί δεν μπορείς να κρυφτείς. Οι φίλαθλοι βλέπουν τι κάνεις. Δεν μπορείς να τους γελάσεις. Δένονται με όποιον τα δίνει όλα και δένεται με τη φανέλα

Το ίδιο έγινε και στην Ελλάδα, στα τρία χρόνια που πέρασε στον Ολυμπιακό. ” Μπορεί να μη με γούσταραν όλοι, αλλά με σέβονταν όλοι. Και ξέρεις γιατί γινόταν αυτό; Επειδή και εγώ είχα σεβασμό για τις αντίπαλες ομάδες. Όπως είχα σεβασμό για όλους. Δεν είναι τυχαίο και ότι όπου έπαιξα είχα καλή σχέση με τα media. Μου ασκούσαν κριτική και αυτό έπρεπε να κάνουν. Αλλά με σεβασμό, γιατί και εγώ τους σεβόμουν τους δημοσιογράφους”.

(ο Πάντελιτς με τη φανέλα της Χέρτα απέναντι στον Ολυμπιακό)

Ένα από τα παιχνίδια της Χέρτα, για το Κύπελλο UEFA της σεζόν 2008-09 ήταν στο ‘Γ. Καραϊσκάκης’, με τον Ολυμπιακό. Έχεις διαβάσει πως τότε είπε πως “μια μέρα θα παίξω εδώ”. Διάγραψε το. Το είπε τη σεζόν 1996-97 “όταν με τον Ηρακλή έπαιξα εναντίον όλων των ομάδων. Τότε έκανε ο Ολυμπιακός κάτι που με πείραξε, αφορούσε και τον Ερυθρό Αστέρα”, σε ματς που νίκησαν οι Πειραιώτες 1-0. Σταματά. Αλλάζει συχνότητα.

“ Είχαμε έλθει να αντιμετωπίσουμε τον Ολυμπιακό στο παλιό ‘Γ. Καραϊσκάκης’. Στην προθέρμανση ‘φάγαμε’ στο κεφάλι τις παλιές μεταλλικές δραχμές. Μας έφτυναν από παντού. Ήμουν παιδί. Αναρωτιόμουν ‘τι στο διάολο συμβαίνει;’. Δεν με πείραξε αυτό, αλλά το πόσο ‘καυτή’ ήταν η ατμόσφαιρα που ‘χαν δημιουργήσει οι οπαδοί. Μετά το τέλος του αγώνα, είπα πως μια μέρα θα παίξω για αυτούς τους φιλάθλους, οι οποίοι έχουν τη δύναμη να δίνουν ώθηση στους παίκτες”.

Δέκα χρόνια μετά, ήλθε η εμπειρία με τη Χέρτα. “ Ήταν ένα ματς τότε -δεν ήταν διπλοί οι αγώνες. Το τελευταίο παιχνίδι του ομίλου ήταν στο νέο ‘Γ. Καραϊσκάκης’. Είχα ενημερώσει τους συμπαίκτες μου για την ατμόσφαιρα. Για τη δυναμική της εξέδρας. Όταν τελείωσε ο αγώνας, ήμουν σίγουρος ότι ήθελα να τελειώσω εκεί την καριέρα μου. Το έλεγα στον εαυτό μου, έτσι; Είχα άλλο ενάμιση χρόνο συμβόλαιο με τη Χέρτα.

Είχα πει στη γυναίκα μου ότι στα 33-34, θέλω να τελειώσω την καριέρα μου στον Ολυμπιακό. Μετά ήλθε η οικονομική κρίση της Ελλάδας, εγώ ήμουν στον Άγιαξ, όταν πήρε ο Μαρινάκης την ομάδα και έγινε η πρόταση

Για την ακρίβεια, ” προέκυψε ένα τηλεφώνημα, από τον ίδιο τον πρόεδρο. Με ενημέρωσε για το ενδιαφέρον. Του είπα ότι χρειαζόμουν λίγο χρόνο. Είχα προτάσεις από ομάδες της Premier League, από την Τουρκία και από τον Ερυθρό Αστέρα. Αλλά δεν ήθελα να γυρίσω για ένα χρόνο. Σου είπα και πριν δεν ήταν τα χρήματα η προτεραιότητα μου.

Ένας από τους παράγοντες που με βοήθησαν να καταλήξω να αποδεχθώ την πρόταση του Ολυμπιακού, ήταν πως επρόκειτο για μια νέα διοίκηση, που θέλησε να με εντάξει στις πρώτες της κινήσεις. Και αυτό έλεγε πολλά”.

Ο Ντάρκο Κοβάσεβιτς τελούσε χρέη συμβούλου στον Ολυμπιακό, όταν εμφανίστηκε ο Μάρκο. Η εύλογη ερώτηση αν αυτό τον βοήθησε καταστρέφεται από το γεγονός ότι ο ‘νέος’ στην πόλη ήξερε ήδη ελληνικά, την κουλτούρα, τα πάντα για την Ελλάδα. “Ο Ντάρκο βέβαια, βοήθησε πολύ την ομάδα, τον πρόεδρο”.

(με τον Βαγγέλη Μαρινάκη)

Τότε ο Ολυμπιακός είχε 37 τίτλους. “Στο δείπνο που είχαμε με τον Μαρινάκη, μετά την υπογραφή είπα στον Μαρινάκη ότι ‘ξέρετε ποιος είναι ο στόχος μου από την παρουσία μου στον Ολυμπιακό; Θέλω τα επόμενα τρία χρόνια να πάρουμε ισάριθμα πρωταθλήματα και να βάλουμε ένα ακόμα αστέρι στη φανέλα. Μόλις το κάνουμε αυτό, θα ‘χει τελειώσει και η ιστορία μου στον Ολυμπιακό’. Τον ρώτησα αν συμφωνεί. Μου είπε, ‘Μάρκο, αν χρειαστούμε και τέταρτο χρόνο, ας γίνει’. Στα τρία χρόνια, είχαν προστεθεί τρία πρωταθλήματα και ράφτηκε το αστέρι.

Το πρώτο (2010-11) ήταν το πιο δύσκολο. Το δεύτερο ήταν κάπως πιο εύκολο. Το τρίτο ήταν άνετο, υπό την έννοια ότι οι άλλες ομάδες δεν μπορούσαν να μας ανταγωνιστούν. Σε αυτό το διάστημα ο Ολυμπιακός είχε μόνο ανοδική πορεία

Νιώθει τυχερός για όσα έζησε με τους ‘ερυθρόλευκους’ και στην Ελλάδα, αλλά και την Ευρώπη. ” Νομίζω ότι άφησα τη σφραγίδα μου. Έχω την αίσθηση πως φτιάξαμε γερά θεμέλια για όσα ακολούθησαν”.

(ο μαέστρος της ‘κόκκινης’ κερκίδας, Μάρκο Πάντελιτς)

Υπάρχει ακόμα επικοινωνία με τον Βαγγέλη Μαρινάκη, με τους ανθρώπους του Ολυμπιακού. Και έχει πει την άποψη του στους καθ’ ύλην αρμόδιους “ αλλά δεν είμαι εγώ αυτός που παίρνει τις αποφάσεις. Είναι δεδομένο πως θέλω το καλύτερο για τον Ολυμπιακό. Και για αυτό λέω τη γνώμη μου, όταν με ρωτούν”.

Χρησιμοποιεί τον πρώτο πληθυντικό όταν μιλάει για τον Ολυμπιακό, “γιατί αισθάνομαι ακόμα και θα αισθάνομαι για πάντα πως είναι η ομάδα μου. Όπως ο Ερυθρός Αστέρας”, ομάδα που τον κάλεσε να επιστρέψει (ξανά) όταν ολοκληρώθηκε η συνεργασία του με τον Ολυμπιακό. “Είχα μεγάλη πρόταση, αλλά δεν γύρισα. Γιατί; Είχα πει πως ‘είσαι 34 και μπορείς να παίξεις σε αυτό το πρωτάθλημα 4-5 χρόνια‘”. Yπήρχε όμως, ένα ‘αλλά’.

“ Τότε στον Αστέρα υπήρχε ένας πολύ καλός νέος παίκτης. Το όνομα του ήταν Λούκα Γιόβιτς. Είπα τότε, στους ιθύνοντες του συλλόγου ότι ‘προτιμώ να μη γυρίσω, όχι γιατί δεν αγαπώ την ομάδα ή δεν έχω την όρεξη να παίξω. Πιστεύω όμως, ότι θα είναι καλύτερα για εσάς να προωθήσετε τον Γιόβιτς. Για έξι μήνες θα περάσει δύσκολα, αλλά μετά βλέπω πως θα είναι ο πρώτος σκόρερ και θα μπορείτε να τον πουλήσετε‘.

(Ο Λούκα Γιόβιτς της Άιντραχτ Φρανκφούρτης)

Μου είχαν πει ότι δεν ήταν έτοιμος ακόμα. Τη σεζόν 2014-15, ο Γιόβιτς έγινε ο μικρότερος σε ηλικία παίκτης που αγωνίστηκε σε ‘ντέρμπι αιωνίων’. Ήταν 16 χρόνων, 9 μηνών και 25 ημερών και άφησε πίσω του τον Ντέγιαν Μιλοβάνοβιτς (είχε κάνει ντεμπούτο στα 17 χρόνια και 6 μήνες). Τον Μάιο του 2017, υπέγραψε τριετές, έγινε βασικός και τον Φλεβάρη του 2016 πήγε στην Μπενφίκα με πενταετές συμβόλαιο.

“Ο Ερυθρός Αστέρας πήρε ελάχιστα χρήματα. Στην Πορτογαλία, μια έπαιζε, μια δεν έπαιζε και τον έδωσαν δανεικό στην Άιντραχτ Φρανκφούρτης”. Τον Οκτώβρη του 2018 έγινε ο νεαρότερος που σκόραρε πέντε γκολ στην Bundesliga (έως το ματς με τη Fortuna, στις 19/10).

Είναι από τους πρώτους σκόρερ στη γερμανική λίγκα. Αν τον είχαν εμπιστευτεί, θα χρειαζόταν ένα χρόνο να γίνει πρώτος σκόρερ του Ερυθρού Αστέρα

Τον ρωτώ ποιος παίκτης του θυμίζει τον εαυτό του. Αν ο Πρίγιοβιτς ήταν στη λίστα. Απαντά ” σκόρερ υπάρχουν. Αλλά πρέπει να μπορείς να τους εκτιμήσεις. Για αρχή, πρέπει να τους γνωρίζεις. Nα έχεις ‘μάτι’ για το ποδόσφαιρο, να ‘χεις παίξει σε μεγάλες διοργανώσεις, να μπορείς να δεις, να έχεις κάνει προπονήσεις με ταλαντούχους πιτσιρικάδες, ώστε να ξέρεις ποιοι μπορούν να πάνε μπροστά”. Σημασία έχει το τι θέλεις τελικά, ως ομάδα.

Αν θέλεις να χτίσεις κάτι, όροφο-όροφο, μπορείς να το καταφέρεις. Αν σε ενδιαφέρει να τα κάνεις όλα… χθες, δεν γίνεται. Είναι φύσει αδύνατο. Για αυτό έχει σημασία να κοιτάς μπροστά, να δημιουργήσεις κάτι.

Στους σκόρερ τι μετρά περισσότερο; Η ψυχή; Το ταλέντο; “ Θα σου απαντήσω διαφορετικά. Τελείωσα την καριέρα μου και άρχισα να δουλεύω με παίκτες. Μεταξύ τους ήταν ο Λούκα Μιλιβόγιεβιτς. Μπορείς να ρωτήσεις και τον ίδιο, να δεις ότι λέω αλήθεια. Μια μέρα με πήρε τηλέφωνο και μου είπε ‘σε παρακαλώ βοήθησε με να πάω στον Ολυμπιακό’. Του είπα ‘νομίζω πως πρέπει να μείνεις στην Άντερλεχτ, να δουλέψεις για τουλάχιστον έξι μήνες και αν ο προπονητής δεν σε αγαπήσει ή δεν σε θέλει άλλο, θα σε βοηθήσω’.

Για την ιστορία, τον είχα προτείνει στον Ολυμπιακό ένα χρόνο νωρίτερα, όταν αναζητούσε παίκτη στη θέση του. Τέλος πάντων, ο εκπρόσωπος του τον πήγε στον Ολυμπιακό ένα μήνα μετά το τηλεφώνημα μας. Όλοι ξέρουμε τι κατάφερε”.

(Ο Μιλιβόγιεβιτς με τη φανέλα του Ολυμπιακού)

Έχει ερωτηθεί πολλές φορές για παίκτες. “ Έχω πει ας πούμε πως ‘ο τάδε δεν είναι για εμάς’, ο Ολυμπιακός προχώρησε στην απόκτηση του και τελικά αποδείχθηκε πως είχα δίκιο εγώ. Δεν ήταν για εμάς. Τι εννοώ; Πως πάντα πρέπει να γνωρίζεις τι μπορεί να σου φέρει ένας παίκτης. Μέχρι πού μπορεί να φτάσει, τι μπορεί να γίνει και τι μπορεί να σου φέρει. Προτεραιότητα είναι να έχεις λαμβάνειν. Να ξέρεις τι θα σου δώσει ο καθένας”.

“Το ποδόσφαιρο είναι πολύ απλό, αν έχεις καλό μάτι”

“Αυτό που μπορώ να πω με βεβαιότητα, χίλια τοις εκατό είναι πως ο Μαρινάκης αγαπά τον Ολυμπιακό περισσότερο από τη ζωή του. Είμαι τόσο σίγουρος που δίνω το χέρι μου. Ξέρω ότι όσοι ασχολούνται με την ομάδα είναι διατεθειμένοι να δώσουν και τη ζωή τους για αυτήν. Αυτό είναι κάτι που σέβομαι περισσότερο από όλα. Νομίζω ωστόσο, ότι αν κάτι δεν πάει όπως πρέπει, χρειάζεται άλλο μάτι και πλάνο.

Φέτος υπάρχουν δυσκολίες, γιατί και άλλες ομάδες φτιάχνουν δυνατά ρόστερ, όπως ο ΠΑΟΚ που δεν το έκανε σε ένα χρόνο. Πέντε χρόνια προσπαθούσε και φέτος έφτιαξε. Η ΑΕΚ έφτασε στη Γ’ κατηγορία πριν γυρίσει δυνατή. Ο Μπάγεβιτς είχε πλάνο, δούλεψαν πολύ και τα κατάφεραν. Άλλαξαν και προπονητές. Ομοίως και ο ΠΑΟΚ που επίσης, άλλαζε προπονητές έως ότου καταλήξει κάπου.

Νομίζω ότι οι πιο μεγάλες εμφανίσεις του Ολυμπιακού, έχουν γίνει με Σέρβους στο ρόστερ. Φέτος έχει έναν. Και δεν είναι μόνο αριθμητικό το θέμα. Είχε κάνει μεταγραφές, αλλά αυτοί οι παίκτες δεν είχαν τη ψυχή και την ενέργεια που απαιτούνται για να φέρουν πράγματα στην ομάδα. Είχαν ταλέντο, αλλά όχι την ποιότητα που χρειαζόμασταν.

Εμείς τη σεζόν 2014-15 είχαμε κάνει τρελή πορεία και λεπτομέρειες έκριναν το ότι δεν μπήκαμε στους ‘4’ της Ευρώπης

Τον ρωτώ αν ο ΠΑΟΚ του θυμίζει τον Ολυμπιακό της εποχής του. ” Παρακολουθώ το ελληνικό πρωτάθλημα, αλλά κυρίως με ενδιαφέρει η αγάπη μου, ο Ολυμπιακός. Και με νοιάζει τι γίνεται εκεί. Όχι τι γίνεται στις άλλες ομάδες. Αν μια ομάδα πάει καλά, λες ‘δουλεύουν καλά’. Αλλά αν δεν είσαι μέσα, να ξέρεις τι γίνεται, δεν μπορείς να είσαι βέβαιος για κάτι. Μπορώ να μιλήσω μόνο για τον Ολυμπιακό και να πω την ειλικρινή άποψη μου, γιατί με ενδιαφέρει το καλό του. Και ποτέ δεν θα έκανα ή θα έλεγα κάτι που θα ρίσκαρε τη σχέση μου με τον κόσμο του Ολυμπιακού”.

(μια εικόνα, χίλιες λέξεις -και συναισθήματα)

Τι ήταν; ” Σε 13 χρόνια πήρε 12 τίτλους, με πρωταγωνιστές Σέρβους. Το 2010 πήρε την ομάδα ο Μαρινάκης. Μέτρα ποιοι έκαναν τη διαφορά. Υπήρχαν παίκτες από πολλές χώρες, αλλά οι Βαλκάνιοι έκαναν τη διαφορά”.

Κλείσαμε με την πρόκριση του Ολυμπιακού, στους ’32’ του UEFA Europa League, με colpo grosso εις βάρος της Μίλαν. ” Είμαι υπερήφανος για την ομάδα μου! Κάθε φορά που κερδίζουμε μια μεγάλη ευρωπαϊκή ομάδα, όπως η Μίλαν είναι κάτι το φοβερό. Εύχομαι ο Ολυμπιακός να συνεχίσει τις νίκες και με την Ντινάμο και να προχωρήσει όσο περισσότερο γίνεται στη διοργάνωση “.

Εκείνος θα είναι πάντα εκεί, να παρακολουθεί, να εμψυχώνει, να βοηθά όπως μπορεί.

Illustration: Παναγιώτης Πανταζής

Φωτογραφίες: Eurokinissi, Associated Press, Contra.gr