Σαν σήμερα: H τραγωδία της Τορίνο στη Σουπέργκα

Η Superga Basilica είναι ένας επιβλητικός λόφος λίγο έξω από το Τορίνο, ο οποίος αποτελεί το καμάρι της πόλης. Κάθε πτήση που περνάει πάνω από το Μιλάνο και κατευθύνεται στο Πιεμόντε, θα βρεθεί λίγα μέτρα δίπλα σε αυτό το εκπληκτικής ομορφιάς δημιούργημα της φύσης. Η φημισμένη ομάδα της Τορίνο γνώριζε καλά αυτό το μέρος. Το έβλεπε συχνά όταν ταξίδευε στο εξωτερικό για να παραδώσει… μαθήματα ποδοσφαίρου. Η δεκαετία του ’40 “στιγματίστηκε” από την Τορίνο. Ο τίτλος του 1943 ήταν απλώς η αρχή.

Ο Παγκόσμιος Πόλεμος εμπόδιζε τη διεξαγωγή κανονικών πρωταθλημάτων, αλλά με την επανέναρξή τους, η ομάδα που έφτιαξε ο πρόεδρος Φερούτσιο Νόβο φέρνοντας ότι καλύτερο κυκλοφορούσε στην Ιταλία, κατέκτησε τα πάντα. Με ηγέτη τον Βαλεντίνο Ματσόλα (πατέρα του Σάντρο), η μία νίκη διαδεχόταν την άλλη. Κάπως έτσι συνέβαινε και μετα πρωταθλήματα. Αποκορύφωμα η σεζόν 1947-48 που ο τίτλος συνοδεύτηκε από 125 γκολ σε 40 αγώνες!

Οπως ήταν φυσιολογικό, ο Βιτόριο Πότσο, ο ομοσπονδιακός τεχνικός της Ιταλίας δεν είχε άλλη επιλογή παρά να χρησιμοποιήσει την Τορίνο ως βάση για την “σκουάντρα ατζούρα”. Στις 11 Μαΐου του 1947, στο φιλικό με την Ουγγαρία, η ενδεκάδα της Ιταλίας παρατάχθηκε με 10 παίκτες της Τορίνο! Μόνο ο τερματοφύλακας των “ταύρων” δεν συμμετείχε στην ενδεκάδα (αλλά καραδοκούσε από τον πάγκο). Η εθνική… Granata κέρδισε 3-2 και η επιτυχημένη συνταγή διατηρήθηκε και για τα επόμενα παιχνίδια της Ιταλίας.

Ακολούθησε ακόμα ένα πρωτάθλημα, τη σεζόν 1948-49. Η ομάδα είχε καθιερωθεί πλέον στα παγκόσμια πρακτικά ως ο κορυφαίος σύλλογος του πλανήτη. Ο Ζοζέ Φερέιρα, ο άσος της Μπενφίκα, που είχε περάσει από την Ιταλία και την Τζένοα, εκμυστηρεύθηκε στον φίλο του, Βαλεντίνο Ματσόλα, ότι σκόπευε να σταματήσει το καλοκαίρι το ποδόσφαιρο και πριν το κάνει αυτό, θα ήθελε να έχει την τιμή να αγωνιστεί για τελευταία φορά με αντίπαλο την Grande Granata.

Ο Ματσόλα φρόντισε να κάνει την επιθυμία του φίλου του πραγματικότητα και το αίτημα της Τορίνο για μετάθεση του αγώνα πρωταθλήματος με την Ιντερ για τις 30 Απριλίου έγινε δεκτό. Οι Ιταλοί βρέθηκαν στην Πορτογαλία και την Λισαβόνα στις 3 Μαΐου. Ο εορταστικός αγώνας ανάμεσα στην Μπενφίκα και την Τορίνο ήταν ένα εκπληκτικό παιχνίδι με τους Πορτογάλους να κερδίζουν με 4-3. Η χαρά όμως δεν άργησε να μετατραπεί σε θρήνο…

Τραγωδία

Το αεροπλάνο απογειώθηκε από την Πορτογαλία στις 09:52 της 4ης Μαΐου με προορισμό το Τορίνο. Ενδιάμεσα είχε προγραμματιστεί μία στάση για ανεφοδιασμό στην Βαρκελώνη. Το αεροσκάφος τύπου Fiat έφτασε στην πρωτεύουσα της Καταλονίας στις 13:15. Το μετεωρολογικό δελτίο καθιστούσε σαφές ότι τα πράγματα στην Ιταλία ήταν πολύ άσχημα. Η ομίχλη και ο δυνατός άνεμος θα εμπόδιζαν την ομαλή πτήση. Η ορατότητα στο αεροδρόμιο ήταν στα 1.200 μέτρα, ωστόσο στον λόφο της Σουπέργκα έφτανε μόλις στα 40 μέτρα. Λίγο μετά την Σαβόνα, ο πιλότος αναγκάστηκε να πετάξει χαμηλότερα, ώστε να αυξήσει την ορατότητά του. Καθώς, όμως, το σκάφος προσέγγιζε το Τορίνο, συγκρούστηκε με μία εκκλησία στον κορυφή του λόφου της Σουπέργκα.

Δεκαοκτώ ποδοσφαιριστές, πέντε μέλη του προπονητικού επιτελείου, τρεις δημοσιογράφοι και ο μεταφραστής βρήκαν τραγικό θάνατο. Τα αίτια της πτώσης ήταν οι κακές καιρικές συνθήκες και τα σύννεφα, η ελλιπής επικοινωνία με τον πύργο ελέγχου και ένα λάθος στην πορεία του αεροσκάφους. Οι φήμες κάνουν λόγο ακόμα και για σαμποτάζ, χωρίς, φυσικά, κάτι τέτοιο να έχει αποδειχθεί.

Από το μοιραίο ταξίδι, η τύχη φρόντισε να διασώσει ορισμένα στελέχη της θρυλικής ομάδας. Ο πρόεδρος, Φερούτσιο Νόβο δεν μπόρεσε να τη συνοδέψει λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων, όπως και οι Τζιουλιάνο, Γκαντόλφι και Σάουρο Τομά που ήταν τραυματίες.

Στον αγώνα ήταν προγραμματισμένο να συμμετάσχει και ο Λαντισλάο Κουμπάλα, ο μεγάλος Ούγγρος της Μπαρτσελόνα, ο οποίος θα ταξίδευε με την αποστολή της Τορίνο στην επιστροφή, ωστόσο ένα πρόβλημα υγείας του γιου του τού στέρησε την ευκαιρία να βρεθεί στη Λισαβόνα…

Η ουσία, όμως, ήταν ότι η κορυφαία ομάδα της Ιταλίας, ένας πραγματικός θρύλος, η Grande Granata, δεν υπήρχε πια… Δύο ημέρες αργότερα, η κηδεία των θυμάτων του δυστυχήματος “έντυσε” τους δρόμους του Τορίνο στα μαύρα. Μισό εκατομμύριο άνθρωποι βγήκαν στο δρόμο για να πουν το στερνό αντίο στους παίκτες που αγαπήθηκαν τόσο πολύ. Να αποχαιρετίσουν 18 ήρωες, 18 μορφές που έγιναν κτήμα του κάθε ταλαιπωρημένου φιλάθλου, ύστερα από έναν Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η Grande Granata ήρθε να συμμαζέψει τα συντρίμμια του ιταλικού λαού, ύστερα από τη φρίκη του πολέμου που συγκλόνισε την υφήλιο. Η Ιταλια βρέθηκε στο στρατόπεδο των ηττημένων και αυτή η ομάδα αποτέλεσε ένα είδος τονωτικού στο πεσμένο ηθικό του γειτονικού λαού. Το… όπιο που ονομάζεται ποδόσφαιρο ήταν η πλέον ενδεδειγμένη μέθοδος ώστε να αναζωογονηθεί ο πολιτισμός του τόπου και η Τορίνο το καλύτερο μέσο. Αλλά…

Αδοξο τέλος

Στις 26 Μαΐου του 1949 διεξήχθη ένα φιλικό παιχνίδι ανάμεσα στην Ρίβερ Πλέιτ του Αλφρέντο ντι Στέφανο και των υπολοίπων μεγάλων παικτών των “εκατομμυριούχων” και την Τορίνο. Ο πρόεδρος των Αργεντινών, Αντόνιο Αλμπέρτο, τηλεφώνησε στον Φερούτσιο Νόβο προτείνοντας του ένα παιχνίδι που θα σηματοδοτούσε την αρχή της νέας Τορίνο. Ο Νόβο δέχθηκε. Το Comunale γέμισε, τη φανέλα της Τορίνο φόρεσαν 11 αστέρια της εποχής με μία ιδιαιτερότητα. Κανείς τους δεν αγωνιζόταν στην Granata, αλλά ήταν παίκτες άλλων ιταλικών ομάδων που με αυτόν τον τρόπο θέλησαν να τιμήσουν τους αδικοχαμένους συναδέλφους τους. Ο αγώνας έληξε 2-2.

Η πορεία της Τορίνο πήρε την κατιούσα. Το δυστύχημα στοίχειωσε το παρόν και το μέλλον της ομάδας. Μετά από μέτριες περιόδους, το 1959 υποβιβάστηκε στηSerie Β. Ανέβηκε αμέσως, αλλά τίποτα δεν ήταν ίδιο. Στις τρεις δεκαετίες που ακολούθησαν, η Τορίνο ήταν καταδικασμένη να ζει με φαντάσματα. Ο τίτλος του 1976 ήταν απλώς μία αναλαμπή. Ακολούθησε ένα κύπελλο το 1993. Από τότε, η ομάδα μετατράπηκε σε ασανσέρ ανάμεσα στις δύο πρώτες κατηγορίες του Campionato

Τίποτα δεν μπορεί να ξαναφέρει πίσω τον Ματσόλα, τον Γκρέτζαρ, τον Λόικ, τον Ριγκαμόντι, τον Οσόλα, τον Γκαμπέτο, τον Φεράρις, τον Καστιλιάνο, τον Σάουρο Τομά και τα υπόλοιπα “διαμάντια” της Τορίνο, που διέπρεψαν τη δεκαετία του ’40, τα οποία αδικήθηκαν κατάφορα από τη μοίρα, αφού για να δείξουν το ταλέντο τους στην Ευρώπη, δεν υπήρχαν οι διεθνείς διοργανώσεις και η τηλεόραση, αλλά τα φιλικά παιχνίδια. Φιλικά που τα πλήρωσαν με τη ζωή τους…