Ο Πάτρικ Γιούιν και ο Άλεν Άιβερσον είχαν τον ίδιο πατέρα

Τρεις θάνατοι σε δυο 24ωρα βάρυναν πολύ την ατμόσφαιρα στο αμερικανικό μπάσκετ. Ο Λιουτ Όλσον, από τους κορυφαίους προπονητές του κολεγιακού μπάσκετ, “έφυγε” χτυπημένος από τον καρκίνο στα 85, την ημέρα που ο Κλιφ Ρόμπινσον, μόλις 54, “έφυγε” από εγκεφαλική αιμορραγία, κάνοντας τους πάντες να θυμούνται με μελαγχολία τη μεγάλη ομάδα των Μπλέιζερς στη δεκαετία του ’90. Λίγες ώρες αργότερα, μια εμβληματική μορφή του σπορ, ένας εκ των κορυφαίων προπονητών στην ιστορία του NCAA, αποχαιρετούσε τον μάταιο τούτο κόσμο. Ο Τζον Τόμπσον, όπως ανακοίνωσε η οικογένειά του, πέθανε σε ηλικία 78 ετών.

Στην εποχή της κοινωνικής έκρηξης, της μάχης με τον συστημικό ρατσισμό, ο πανύψηλος μαύρος κόουτς, ο πρώτος που κέρδισε τίτλο στο NCAA με το Τζορτζτάουν, “έφευγε” από τη ζωή, έχοντας δώσει πολλά χρόνια τις δικές του μάχες, υπερασπιζόμενος τις αρχές του, μέχρι… παρεξηγήσεως. Ένας δάσκαλος του μπάσκετ, που χάρισε στο ΝΒΑ τρεις τεράστιους σέντερ (Πάτρικ Γιούιν, Αλόνζο Μούρνινγκ και Ντικέμπε Μουτόμπο) κι έναν γκαρντ που όμοιό του δεν ξανάδαμε ποτέ. Τον λένε Άλεν Άιβερσον.

Ένας άνθρωπος που -όπως είπε χαριτολογώντας όταν μπήκε στο Hall of Fame ότι- θα μείνει στην ιστορία περισσότερο γνωστός για το τι έχασε, παρά γι’ αυτά που κέρδισε. Δεν είχε και πολύ άδικο, αν αναλογιστεί κανείς ότι η λαμπρή καριέρα του σημαδεύτηκε από 3 μεγάλες ήττες. Οι δυο στους τελικούς του ’82 (με το Νορθ Καρολάινα να παίρνει τη νίκη χάρη στο τελευταίο σουτ του Μάικλ Τζόρνταν και τη λάθος πάσα των Χόγιας στην τελευταία επίθεση) και του ’85 (στη μεγάλη έκπληξη εκείνης της χρονιάς με το τέλειο παιχνίδι του αουτσάιντερ Βιλανόβα) και η 3η το 1988 στη Σεούλ, όταν οι Αμερικανοί έχασαν στον ημιτελικό των Ολυμπιακών Αγώνων, στην πρώτη συνάντηση με τους Σοβιετικούς σε ολυμπιακό τουρνουά μετά το 1976.

Ο “Μπιγκ Τζον” ήταν ένας αδύνατος νεαρός, μόλις ξεκίνησε να παίζει μπάσκετ. Όταν του είπαν ότι είναι προτιμότερο να πασάρει από το να πηγαίνει προς το καλάθι, πείσμωσε τόσο πολύ, που μέσα σε έναν χρόνο έγινε… άλλος άνθρωπος και άλλος παίκτης στη γυμνασιακή ομάδα “Αρχιεπίσκοπος Κάρολ”. Η μητέρα του επέμενε πάρει ρωμαιοκαθολική μόρφωση. Εξαιρετική ήταν κι η πορεία του στο Κολέγιο του Πρόβιντενς, με το οποίο εμφανίστηκε στο Final Four του 1963 (το πρώτο στην ιστορία της ομάδας).

Η φυσιολογική εξέλιξή του ήταν να γίνει ΝΒΑερ και μάλιστα δυο φορές πρωταθλητής (1964, 1965), όταν φορούσε τη φανέλα των Μπόστον Σέλτικς και παίζοντας όσο καθόταν στον πάγκο ο βασικός σέντερ των “πρασίνων”, ο θρύλος Μπιλ Ράσελ Ο 86χρονος Ράσελ, ο 11 φορές πρωταθλητής με τους Σέλτικς, θυμήθηκε τον καλό φίλο και συμπαίκτη του στη Βοστώνη και άνθρωπο, όπως έγραψε, που επηρέασε τη ζωή πάρα πολλών άλλων, μέσω του Τζορτζτάουν.

Συνάντηση με έναν έμπορο ναρκωτικών

Στα 25, ο Τόμπσον αποφάσισε να εγκαταλείψει την καριέρα του αθλητή και να ασχοληθεί με την προπονητική. Πριν αναλάβει το πρόγραμμα του Τζορτζτάουν, κοούτσαρε τη γυμνασιακή ομάδα Washigton DC για 6 χρόνια, έχοντας το εντυπωσιακό ρεκόρ 122-29. Το 1972 ανέλαβε τις τύχες του κολεγίου, δημιουργώντας ένα από τα σπουδαιότερα προγράμματα του κολεγιακού μπάσκετ. Κάθισε 27 χρόνια στον πάγκο των Χόγιας, κέρδισε έναν τίτλο, έχοντας ρεκόρ 569 νίκες-239 ήττες.

Ο Τόμπσον ήταν ένας πολύ απαιτητικός κόουτς. Όχι μόνο για το μπάσκετ. Η πλειονότητα των παικτών του ολοκλήρωσε τις σπουδές, κάτι που θεωρούσε απαραίτητο για να πετύχουν στη ζωή τους. Τους απαγόρευε να δίνουν συνεντεύξεις, γενικά ήταν ένας πολύ συγκεντρωτικός όσο και προστατευτικός κόουτς, που κάποτε δεν δίστασε να τα βάλει με έναν διάσημο έμπορο ναρκωτικών.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, ο Ρέιφουλ Έντμοντ ο Γ’ ήταν ένας από τους μεγαλύτερους “νονούς” της νύχτας στις ΗΠΑ, βγάζοντας χρήματα από τα ναρκωτικά, με εμπλοκή σε τουλάχιστον 40 δολοφονίες. Τα δίχτυα του είχαν απλωθεί παντού και ο Τόμπσον έμαθε ότι η διαβολική αυτοκρατορία του απειλούσε την ίδια του την ομάδα, καθώς υπήρχαν σημαντικές πληροφορίες και ενδείξεις ότι ο Έντμοντ είχε γίνει φίλος με παίκτες του Τζορτζτάουν, έχοντας πολύ φιλικές σχέσεις με τον Μούρνινγκ και τον Τζον Τέρνερ. Η κίνησή του να καλέσει σε συνάντηση τον ίδιο τον έμπορο, έναν ιδιαίτερα επικίνδυνο και βίαιο κακοποιό, εξέπληξε τους πάντες. Ο Τόμπσον, όμως, για να προστατεύσει τους παίκτες του δεν φοβόταν και δεν λογάριαζε τίποτε. Ο Έντμοντ προσπάθησε να τον πείσει ότι οι παίκτες του δεν ήταν ανακατεμένοι σε παράνομες δραστηριότητες. Εκείνη την ώρα, ο θεόρατος προπονητής σηκώθηκε όρθιος και σχεδόν έπιασε από τον γιακά τον διαβόητο έμπορο ναρκωτικών και του είπε να εξαφανιστεί από τη ζωή των παικτών του. Δεν δίστασε να βάλει τη ζωή του σε κίνδυνο, αφού ο Έντμουντ ήταν ένας στυγνός δολοφόνος, παρόλα αυτά πέτυχε τον στόχο του. Ο “νονός” δεν ασχολήθηκε ξανά με το Τζορτζτάουν, ενώ το 1989 συνελήφθη και εκτίει ποινή ισόβιας κάθειρξης χωρίς δυνατότητα αναστολής. Ο Τόμπσον είχε σώσει τα παιδιά του…

Κόντρα στους ρατσιστές…

Το 1983, το Τζορτζτάουν έδινε έναν αγώνα στην έδρα του Βιλανόβα. Μπαίνοντας στο γήπεδο, ο ίδιος κι οι παίκτες του είδαν τα ρατσιστικά συνθήματα που είχαν ως στόχο τον Γιούιν, τον καλύτερο παίκτη της ομάδας του. “Ο Γιούιν είναι πίθηκος”, ο “Γιούιν δεν μπορεί να διαβάσει”, έγραφαν τα πλακάτ που σηκώθηκαν. Την ώρα της παρουσίασης του μετέπειτα σέντερ των Νιου Γιορκ Νικς (και τώρα προπονητή του Τζορτζάουν) πετάχτηκε μια μπανάνα στον αγωνιστικό χώρο.

Ο Τόμπσον δεν δίστασε. Πήρε την ομάδα του και αποχώρησε από το παρκέ, απαιτώντας την απόσυρση όλων των πλακάτ, για να ξαναμπεί και να παίξει το ματς. Οι υπεύθυνοι της Βιλανόβα κινητοποιήθηκαν για να διευθετήσουν την κατάσταση, αργότερα όμως έλεγαν ότι “δεν συμφωνούν με οποιαδήποτε ρατσιστική συμπεριφορά, δεν είναι όμως σε θέση να ελέγξουν τους πάντες και τα πάντα”. Η απάντηση ήρθε δια στόματος του μεγάλου Τόμπσον: “Πρώτα απ’ όλα, δεν υπάρχει ευθύνη για κάθε ηλίθιο που μπαίνει στο γήπεδο και κάνει ό,τι του κατέβει. Δεν έχω όμως καμιά κατανόηση για τους διοικητικούς υπεύθυνους, που αδιαφορούν μπροστά σε αυτή την κατάσταση”.

Έξι χρόνια αργότερα, ο Τόμπσον έκανε κάτι ακόμη πιο σπουδαίο. Αρνήθηκε να κοουτσάρει την ομάδα του κόντρα στο Μπόστον Κόλετζ, διαμαρτυρόμενος για το άρθρο 42 που μόλις είχε περάσει στους κανονισμούς του NCAA, σύμφωνα με το οποίο ακυρώνονταν οι υποτροφίες των αθλητών, αν στηρίζονταν μόνο στις αθλητικές ικανότητες του φοιτητή-αθλητή. Ένας κανονισμός, που όπως έγραψε η Washigton Post, αφορούσε 600 περιπτώσεις το 90% των οποίων ήταν μαύροι!

Η κίνησή του προκάλεσε μεγάλη αίσθηση: “Δεν μπορούμε να στερήσουμε το δικαίωμα στη μόρφωση, ειδικά σε αυτά τα παιδιά. Είναι αδιανόητο να τους βάζουμε τέτοια εμπόδια και περιορισμούς. Πιστεύω ότι έκανα το σωστό”, δήλωσε αμέσως μετά. Έναν χρόνο αργότερα, το επίμαχο άρθρο αποσυρόταν!

Ο Γιούιν θυμήθηκε τον πρώην προπονητή του όταν πριν από λίγες μέρες ανακοίνωσε ότι το πρόγραμμα του κολεγίου Τζορτζτάουν υποστηρίζει το κίνημα του Black Lives Matter, οι ρίζες του οποίου βρίσκονται σε κινήσεις όπως αυτές του Τόμπσον. Το τρίλεπτο βίντεο έχει τις σκηνές από τους δυο αγώνες της δεκαετίας του ’80:

Γιούιν: “Ο πατέρας μου”

Δίπλα στον Τόμπσον, ο Γιούιν έγινε ένας πραγματικός σουπερ-σταρ. Ένας καταπληκτικός σέντερ που το 1985 ήταν νο 1 στο ντραφτ του ΝΒΑ κι η απόκτησή του από τους Νικς ξανάβαλε την ομάδα της Νέας Υόρκης στις μάχες για τον τίτλο, άσχετα αν το πολυπόθητο πρωτάθλημα δεν ήρθε ποτέ. Πάνω απ’ όλα, όμως, δίπλα σε αυτόν τον προπονητή, ο τεράστιος Γιούιν, έγινε καλύτερος άνθρωπος και οπλίστηκε με έναν ατσάλινο χαρακτήρα για να αντιμετωπίσει τη ρατσιστική Αμερική που αντιμετώπιζε στα γήπεδα, από τα γυμνασιακά χρόνια του!

Εκτός των άλλων, ο Γιούιν διαδέχθηκε στον πάγκο των Χόγιας τον γιο του Τόμπσον, Τζον Τόμπσον III, κι η σύνδεσή του με την οικογένεια του αιώνιου προπονητή των Χόγιας είναι διαχρονική. Η αντίδρασή του στο άκουσμα του θανάτου του άλλοτε μέντορά του ήταν συγκινητική: “Μας έλεγε πάντα ότι εκτός από καλύτεροι παίκτες, πρέπει να γίνουμε και καλύτεροι άνθρωποι και αυτά τα λόγια τα ακολουθήσαμε όλη μας τη ζωή. Για μένα, ήταν ο δεύτερος πατέρας μου. Μια τεράστια προσωπικότητα, ένα παράδειγμα προς μίμηση. Δεν ήταν ένας απλός προπονητής μπάσκετ. Πολέμησε πολλά χρόνια πριν όλα αυτά που μαχόμαστε ακόμη και τώρα και νομίζω ότι πρέπει να τιμήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο αυτήν την προσπάθεια, ολόκληρη τη ζωή του, θα έλεγα”.

Ο Γιούιν επισκέφθηκε τον Τόμπσον την περασμένη Παρασκευή. Ήταν άρρωστος τους τελευταίους μήνες. Μίλησαν και αστειεύτηκαν. “‘Ήξερε ότι τον αποχαιρετούσα. Το ίδιο κι εγώ. Τον είχα γνωρίσει 17 χρονών παιδάκι, με την οικογένειά μου, όταν μας μίλησε για το πρόγραμμα του Τζορτζτάουν. Θυμάμαι ότι ήμουν πρωτοετής κι έπρεπε να ακολουθήσω τον κανόνα να μη δίνω συνεντεύξεις! Έκανε τα πάντα να μας προστατεύσει. Πολλοί έβλεπαν έναν αυστηρό προπονητή, πολύ σοβαρό, όμως ήταν πολύ ανθρώπινος με μεγάλη αίσθηση του χιούμορ, μας έκανε να γελάμε και να χαλαρώνουμε. Ήταν πάντα κοντά μου, με συμβούλευε. Ακόμη κι όταν θα διαδεχόμουν τον γιο του, με πήρε τηλέφωνο και μου είπε ξεκάθαρα ότι έπρεπε να δεχθώ την πρόταση. Τέτοιος άνθρωπος ήταν. Ευθύς και πολύ δίκαιος. Του είπα ότι το σκέφτομαι, γιατί για 15 χρόνια έψαχνα μια δουλειά πρώτου προπονητή στο ΝΒΑ. Μου είπε “αφού περίμενες 15 χρόνια, δεν πρόκειται να σε καλέσουν, πρέπει να δεχθείς την πρόταση του κολεγίου”.

“Ένας πραγματικός ηγέτης”

Είναι σπάνιο μια κολεγιακή ομάδα να βγάζει έναν σέντερ της αξίας του Γιούιν. Κι όμως. Δεν έβγαλε έναν, αλλά ακόμη δυο μεγάλους σέντερ, όπως ο Μούρνινγκ και ο Μουτόμπο! Οι δυο τους μάλιστα συνυπήρξαν στους Χόγιας, με τον Μούρνινγκ στην αρχή να παίζει στη θέση του πάουερ-φόργουορντ. Κι οι δυο βέβαια δεν μπόρεσαν να κρύψουν την συγκίνησή τους. Ο Μούρνινγκ έγραψε στο twitter: “Ο κόσμος έχασε έναν επαναστάτη. Ένα πραγματικό ηγέτη. Σήμερα έχασα μια πατρική φιγούρα, τον προπονητή της ζωής μου κι έναν από τους μεγαλύτερους μέντορές μου. Ο κόουτς Τόμπσον έσωσε τη ζωή μου, προσφέροντάς μου ένα διαρκές κίνητρο και χτίζοντας τον χαρακτήρα του ανθρώπου που είμαι σήμερα. Με τόσες ζωές που άγγιξε και ενέπνευσε και αποτίοντας φόρο τιμής στη ζωή του, πρέπει να συνεχίσουμε την κληρονομιά του, ενώνοντας τη φωνή και τις πράξεις μας στην υπηρεσία των πολλών. Κόουτς, σε ευχαριστώ, θα σε τιμώ πάντα”.

Ανάλογη ήταν και η αντίδραση του Μουτόμπο: “Με πολύ άσχημα νέα ξυπνήσαμε σήμερα σε αυτό συννεφιασμένο πρωινό. Ο θρυλικός προπονητής μας,Τζον Τόμπσον, ‘έφυγε’ απο τη ζωή. Ήταν μέντορας, μεγάλος δάσκαλος μια πατρική φιγούρα για όλους όσοι έδωσε την ευκαιρία να παίξουν γι’ αυτόν. Υπό τις οδηγίες του έμαθα πάρα πολλά για το μπάσκετ, πιο πολύ όμως έμαθα να είμαι ένας σωστός άνθρωπος στην κοινωνία. Θα μας λείψει πάρα πολύ. Αναπαύσου εν ειρήνη κόουτς”.

Ο άνθρωπος που έσωσε τον Άιβερσον

Αν υπήρξε ένας παίκτης του οποίου τη ζωή έσωσε ο Τόμπσον, αυτός είναι ο Άιβερσον. Ο προπονητής των Χόγιας ήταν αυτός που εμπιστεύτηκε με κλειστά μάτια τον “Answer”, τη στιγμή που όλοι πίστευαν ότι είναι μια χαμένη υπόθεση. Τα γεγονότα στο bowling center του Χάμπτον, που κατέληξαν σε βίαια επεισόδια και τον θάνατο μιας γυναίκας, τον έστειλαν μέχρι τη φυλακή!

Ο Τόμπσον ουσιαστικά του έδωσε την ευκαιρία να επιστρέψει στο μπάσκετ, αλλά και στην κοινωνία, προσφέροντας του υποτροφία στο Τζορτζτάουν. Το 2016, όταν ο Άιβερσον μπήκε στο Hall of Fame, ξεκίνησε την ομιλία του (παρόντος του Τόμπσον) σχεδόν δακρυσμένος, θέλοντας να τον ευχαριστήσει: “Κανείς δεν με ήθελε. Αυτός μου έδωσε την ευκαιρία και με έσωσε”. Τη σκηνή θύμισε ο άλλοτε μπασκετμπολίστας και νυν influencer στο twitter (942 χιλιάδες followers):

Αλλά κι ο ίδιος ο Άιβερσον, αυτό επανέλαβε σε μια ιδιαιτέρως συγκινητική ανάρτηση στο instagram: “Σε ευχαριστώ που μου έσωσες τη ζωή κόουτς. Θα μου λείψεις πολύ, αν και είμαι σίγουρος ότι θα μας κοιτάς από ψηλά με ένα μεγάλο χαμόγελο. Θα έδινα τα πάντα για ακόμη ένα τηλεφώνημά σου, να ακούω να μου λες ‘hey M.F’ (σ.σ. χρειάζεται να μεταφράσουμε τα αρχικά;) και μετά να μιλάμε για τα πάντα, εκτός από το μπάσκετ. Εύχομαι να αναπαυτείς για πάντα στον Παράδεισο, όπου δεν υπάρχει πόνος και κανείς δεν υποφέρει. Θα έχω πάντα στο μυαλό μου το πρόσωπό σου, ελπίζοντας ότι σε έκανα υπερήφανο. Ο άσωτος υιός σου”.

Ο ιστορικός τίτλος του 1984

Η κατάκτηση του τίτλου το 1984 ήταν το αριστούργημα της καριέρας του στο Τζορτζτάουν, το οποίο οδήγησε σε 14 συνεχόμενες εμφανίσεις στο τελικό τουρνουά του NCAA. Δυο χρόνια νωρίτερα, ο τίτλος είχε χαθεί στον τελικό με το Νορθ Καρολάινα του Ντιν Σμιθ, όταν ο Τζόρνταν πήρε την τελευταία επίθεση των Ταρ Χιλς, κάνοντας το 63-62, 16” πριν από το τέλος. Οι Χόγιας είχαν μια επίθεση για να πάρουν τον τίτλο, όμως ο Έρικ Σλίπι Φλόιντ, που είχε κάνει το 61-62 στα 52”, αντί να δώσει πάσα στους συμπαίκτες του, πάσαρε στον Τζέιμς Γουόρθι με αποτέλεσμα την οδυνηρή ήττα.

Στο τάιμ-άουτ που πήρε ο Σμιθ, ο αείμνηστος κόουτς του Νορθ Καρολάινα σκέφτηκε σωστά ότι οι οδηγίες του φημισμένου για την προσήλωση στην άμυνα κόουτς Τόμπσον θα ήταν να προφυλαχθεί η ρακέτα από μια πάσα προς τον Σαμ Πέρκινς. “Θα πάρει το σουτ ο Τζόρνταν”, είπε κι έτσι ο MJ έγραψε την πρώτη ωραία ιστορία της τεράστιας καριέρας του.

Παρότι ο Τόμπσον είχε δικαίωμα, δεν κάλεσε για τάιμ-άουτ, ώστε να οργανώσει καλύτερα την τελευταία επίθεση: “Σε αυτές τις περιπτώσεις δίνεις τη δυνατότητα να στήσει καλύτερα την άμυνα και ο αντίπαλος σχολίασε μετά”. Δεν μπορούσε να φανταστεί βέβαια ότι ο Φλόιντ θα έδινε πάσα στον Γουόρθι. Η λήξη του ματς βρήκε τον Σμιθ να πανηγυρίζει τον πρώτο ιστορικό τίτλο του και να πέφτει στην αγκαλιά του Τόμπσον, με τον οποίο ήταν πολύ καλός φίλος. Μιλούσαν για ώρες στο τηλέφωνο, αναλύοντας όσο δεν γίνεται το μπάσκετ, είχαν μεγάλο σεβασμό ο ένας για τον άλλον και κάποτε ο Σμιθ είχε πει πως ο Τόμπσον θα μπορούσε να είναι ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ! Το βίντεο του τελικού του 1982 είναι πάντα συγκλονιστικό:

Το 1984, όμως, ο Τόμπσον (και ο Γιούιν) ήταν έτοιμοι. Το Τζορτζτάουν ήταν η καλύτερη ομάδα μέχρι το τέλος του τουρνουά και πανηγύρισε ένα τίτλο που έγραψε ιστορία λόγω του χρώματος του προπονητή του. Ο “Μπιγκ Τζον” έγινε ο πρώτος μαύρος κόουτς που πήρε το πρωτάθλημα. Ένας πραγματικός θρίαμβος σε μια διοργάνωση όπου οι χεντ κόουτς είναι συνήθως λευκοί! Η επικράτηση επί του Χιούστον δεν σήκωνε αμφισβήτηση (85-77) και ο Γιούιν σάρωνε τους “Κούγκαρς” του Χακίμ Ολάζουγιον, αλλά και των Ρίκι Γουίνσλοου και Μάικλ Γιανγκ, που αργότερα διέπρεψαν στην Ευρώπη.

Έναν χρόνο αργότερα, το Τζορτζτάουν ήταν το απόλυτο φαβορί απέναντι στο Βιλανόβα, που είχε κάνει τη μεγάλη έκπληξη παίρνοντας το ‘εισιτήριο’ για τον τελικό. “Για να νικήσουμε το Τζορτζτάουν, θα πρέπει να κάνουμε το τέλειο παιχνίδι”, είπε στους παίκτες του πριν από το ματς ο εκρηκτικός (και… σχεδόν γραφικός) στις αντιδράσεις του κόουτς Ρόλι Μασιμίνο.

Η άμυνα των Χόγιας δεν άφηνε τους αντιπάλους να ανασάνουν εκείνη τη χρονιά. Το ποσοστό ευστοχίας των ομάδων που αντιμετώπιζε το Τζορτζτάουν δεν υπερέβαινε το 40%. Κι όμως, απέναντι σε αυτήν τη σκληροτράχηλη άμυνα, οι “αγριόγατες” τελείωσαν το ματς με 22/28 σουτ. Δηλαδή 78.6%! Το να χάσεις μόλις 6 προσπάθειες κόντρα στο Τζορτζτάουν (που είχε 55% σε 53 προσπάθειες) έμοιαζε πράγματι με το τέλειο παιχνίδι. Ο Εντ Πίκνεϊ με 5/7 σουτ και συνολικά 16 πόντους έπαιρνε τη δόξα από τον Γιουιν, με το τελικό 66-64 να υπογράφει μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις στην ιστορία του NCAA. Ήταν Πρωταπριλιά του 1985 στο Λέξινγκτον του Κεντάκι, ωστόσο η νίκη του Βιλανόβα δεν ήταν ψέμα

Η αποτυχία στη Σεούλ και η “κατηγορία”

Η ήττα από το Βιλανόβα στενοχώρησε τον Τόμπσον και τον Γιούιν (που το καλοκαίρι του 1985 έγινε νο 1 στο ντραφτ). Τίποτε όμως δεν στοίχειωσε περισσότερο την καριέρα του μεγάλου κόουτς, όσο η αποτυχία στη Σεούλ, με την εθνική Ομάδα των ΗΠΑ, το 1988. Η ήττα στον ημιτελικό από τη Σοβιετική Ένωση του στοίχισε πάρα πολύ, καθώς ήταν η 2η μόλις στην ιστορία των Αμερικανών στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Γι’ αυτούς ήταν η… πρώτη, αφού κανείς δεν παραδέχεται ότι το 1972 είχαν ηττηθεί από τους Σοβιετικούς. Τέλος πάντων, στη Σεούλ οι ΗΠΑ ταξίδευαν με ένα σαρωτικό 85-1 από το 1936 και μετά, όταν έγινε και το πρώτο ολυμπιακό τουρνουά μπάσκετ.

Το σοκ για τον κόουτς Τόμπσον ήταν τεράστιο και για αρκετό καιρό μάλιστα απείχε από τις υποχρεώσεις του Τζορτζτάουν, προσπαθώντας να ηρεμήσει, μετά το χάλκινο μετάλλιο, που είχε θεωρηθεί βέβαια μια τεράστια αποτυχία. Δεν ήξερε, βέβαια, ότι αυτή η ήττα θα άνοιγε τον δρόμο στη χρησιμοποίηση παικτών του ΝΒΑ στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Και να το ‘ξερε, άλλωστε, μάλλον δεν θα τον ενδιέφερε.

Ήθελε πάση θυσία να πετύχει σε αυτήν την αποστολή, θεωρώντας μεγάλη τιμή να κάθεται στον πάγκο της ολυμπιακής ομάδας των ΗΠΑ. Έκανε πολύ σκληρά δοκιμαστικά για να επιλέξει την τελική 12άδα, ενώ θέλησε να έχει τον απόλυτο έλεγχο της ομάδας. Ταξίδεψε μόνος του στη Σεούλ για να επιβλέψει τις εγκαταστάσεις του ολυμπιακού χωριού, ταξίδεψε ακόμη και στην Ευρώπη για να παρακολουθήσει τον τρόπο με τον οποίο σφύριζαν οι διαιτητές της FIBA!

Όταν πληροφορήθηκε ότι οι Πόρτλαντ Τρέιλ Μπλέιζερς προσφέρθηκαν να βοηθήσουν στην ανάρρωση του Άρβιντας Σαμπόνις, που είχε πάθει διαδοχικές ρήξεις στους αχίλλειους τένοντες των ποδιών του, βγήκε από τα ρούχα του κατηγορώντας το ΝΒΑ σχεδόν για… εθνική προδοσία: “Ρεαλιστικά, βλέπω ότι η υπόθεση Σαμπόνις εκπληρώνει την προφητεία του Λένιν. Οι καπιταλιστές είναι ικανοί να μας πουλήσουν και τη θηλιά που θα τους κρεμάσουμε! Νομίζω ότι μας χρησιμοποιούν. Θα είμαστε αντίπαλοι στη Σεούλ και το να προετοιμάσουμε τον Σαμπόνις δεν είναι καθόλου σωστό”.

Στις εμπρηστικές δηλώσεις Τόμπσον απάντησε ο Ντέιβιντ Στερν με χιούμορ αλλά και δηκτικό πνεύμα: “Ο κόουτς Τόμπσον είναι σπουδαίος προπονητής, αλλά είμαι ευτυχής που δεν ασκεί την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Αν χρησιμοποιείται το μπάσκετ ώστε η μία χώρα να καταλάβει καλύτερα την άλλη, για μας είναι ένα πολύ ενδιαφέρον κόνσεπτ. Λυπάμαι που ο κόουτς Τόμπσον δεν συμμερίζεται την οπτική όλου του κόσμου”. Μη ξεχνάμε ότι βρισκόμασταν στο 1988, με την προσέγγιση ΗΠΑ-ΕΣΣΔ για τον πυρηνικό αφοπλισμό.

Ο Τόμπσον όμως ήθελε να κερδίσει το χρυσό μετάλλιο. Κι αν η Σοβιετική Ένωση είχε τον Σαμπόνις στη διάθεση της, έστω και ανέτοιμο (ούτε στο 60% των δυνάμεών του δεν ήταν), ήξερε ότι τα πράγματα δεν θα ήταν τόσο εύκολα. Οι Αμερικανοί, με βάση την προπονητική φιλοσοφία τους, στήριξαν τα πάντα στην άμυνά τους, αλλά δεν υπολόγιζαν στο σχέδιο Αλεξάντερ Γκομέλσκι.

Ο “συνταγματάρχης” είχε εμμονή με τις ΗΠΑ. Η προπόνηση ήταν χωρισμένη στα δυο. Μία ώρα για τον αντίπαλο που θα έπαιζε την επόμενη μέρα και άλλη μία για το ματς με τους Αμερικανούς! Ακόμη και την ήττα στην πρεμιέρα από τη Γιουγκοσλαβία (79-92) χρησιμοποίησε σαν επιχείρημα. “Δεν πειράζει. Θα κερδίσουμε τους Αμερικανούς“, είπε στους παίκτες του, έπειτα απ’ τον αγώνα. Ο Σαμπόνις, εν τω μεταξύ, μπορεί να μην ήταν αυτός που ξέραμε πριν από τις εγχειρήσεις, όμως είχε επιστρέψει και αγώνα με τον αγώνα γινόταν καλύτερος. Πιο καλός ήταν ο Σαρούνας Μαρτσουλιόνις, που έκλεβε την παράσταση (1ος σκόρερ της ομάδας, με 18.1π).

Στον ημιτελικό γύρισε την άμυνά του σε ζώνη κι οι Αμερικανοί βραχυκύκλωσαν! Ο Ρίμας Κουρτινάιτις ήταν ασταμάτητος (28π) και οι Σοβιετικοί με 82-76 δεν άφηναν κανένα περιθώριο αμφισβήτησης, παίρνοντας το ‘εισιτήριο’ για τον τελικό (όπου επικράτησαν της Γιουγκοσλαβίας). Ο Γκομέλσκι είχε αφήσει τους Σαμπόνις-Μαρτσουλιόνις με 3 και 4 φάουλ στο παρκέ, ενώ ο Τόμπσον έβγαζε τον Ντάνι Μάνινγκ ύστερα απ’ το 2ο φάουλ, φοβούμενος μην κάνει το 3ο και βγει εκτός παρκέ.

Ο Τόμπσον δεν μπορούσε να χωνέψει την ήττα. Και συν τοις άλλοις, κάποιοι τον περίμεναν στη γωνία, κατηγορώντας τον για “προκατάληψη” στη συγκρότηση της 12άδας. Για εύνοια στους μαύρους μπασκετμπολίστες και αποκλεισμό των λευκών, κυρίως των σουτέρ όπως ο Στιβ Κερ και ο Ντάνι Φέρι. Το ότι στην ομάδα βρισκόταν μόνο ένας λευκός (Νταν Μάερλι) ήταν το βασικό επιχείρημα εναντίον του προπονητή, που έπρεπε να αποδείξει ότι δεν είναι… ελέφαντας. Η ήττα τον στοίχειωσε, αλλά κάποια στιγμή το φιλοσόφησε: “Ο καθένας μπορεί να γράφει ό,τι θέλει. Απογοητευτήκαμε όλοι από την απώλεια του χρυσού μεταλλίου, πιστεύω όμως ότι κάναμε όσα μπορούσαμε για να το κατακτήσουμε”.

Θα καθόταν άλλα 10 χρόνια στον πάγκο του Τζορτζτάουν. Το 1999 ήταν 58 και αντιμετώπιζε προβλήματα στον γάμο του. Αποφάσισε να παραιτηθεί έπειτα από 27 χρόνια συνεχούς παρουσίας, έχοντας ολοζώντανο ένα μπασκετικό πρόγραμμα που κάποια στιγμή ονομάστηκε, όχι άδικα, η “παράνοια των Χόγιας”.