Ο Ράσελ Ουέστμπρουκ έχει μια σκληρή ιστορία να διηγηθεί
Ο σταρ των Χιούστον Ρόκετς, Ράσελ Ουέστμπρουκ, αποφάσισε να γίνει παραγωγός 'μιας ιστορίας που πρέπει να ειπωθεί', για την ακρίβεια της 'Σφαγής της Τούλσα'. Εκεί όπου θα αρχίσει την προεκλογική εκστρατεία του ο Ντόναλντ Τραμπ, ανήμερα της θλιβερής επετείου 'του χειρότερου περιστατικού φυλετικής βίας, στην ιστορία'.
To Last Dance έγινε το πιο popular docuseries που προβλήθηκε στο ESPN (και το Netflix), χάριν του πρωταγωνιστή (Μάικλ Τζόρνταν) και του εγκλεισμού, λόγω κορονοϊού. Δεν είναι το πιο επιτυχημένο -ακόμα- καθώς το ESPN έχει βραβευτεί και με Oscar για documentaries (πληθυντικός) που ‘χει κάνει.
Yπάρχουν αθλητές, οι οποίοι έχουν βραβευτεί σε κορυφαίες τελετές κινηματογραφίας για λόγους που δεν έχουν να κάνουν με -ερευνητικό- documentary. Για παράδειγμα, το 2018 ο Κόμπι Μπράιαντ πήρε το Oscar της κατηγορίας Best Animated Short Film -που αφορούσε μεν, τη ζωή του, αλλά δόθηκε με έναν πρωτότυπο και ξεχωριστό τρόπο.
Ο Ράσελ Ουέστμπρουκ επέλεξε έναν τρίτο δρόμο -που τελευταία στηρίζουν και ουκ ολίγοι άλλοι superstarts του ΝΒΑ, αλλά αυτός έκανε και ένα twist: την χρηματοδότηση παραγωγής documentary που ουδεμία σχέση έχει με αθλητικά. Έως τώρα, η πλειοψηφία των συναδέλφων του επενδύει σε κινηματογραφικές ταινίες και τηλεοπτικά σίριαλ,γενικής ψυχαγωγίας.
Ο Ουέστμπρουκ, ο οποίος πέρασε τα 11 πρώτα χρόνια της καριέρας του στο ΝΒΑ στην Οκλαχόμα Σίτι, 160 χιλιόμετρα μακριά από την Τούλσα, όπου το 1921 έγινε αυτό που πέρασε στην ιστορία ως ‘το χειρότερο περιστατικό φυλετικής βίας στην αμερικανική ιστορία’. Δηλαδή, η ‘Σφαγή της Τούλσα’.
“Στα 11 χρόνια που πέρασα στην Οκλαχόμα, μου άνοιξαν τα μάτια στον πλούτο ως προς τον πλούτο και τη ‘βρώμικη’ ιστορία της πολιτείας. Όταν έμαθα τι έγινε στην Τούλσα, πριν σχεδόν 100 χρόνια, ήξερα πως αυτή είναι μια ιστορία που θέλω να διηγηθώ. Είναι ενοχλητικό που οι φρικαλεότητες αυτές συμβαίνουν μέχρι σήμερα. Είναι σημαντικό να αποκαλύψουμε τις ‘θαμμένες’ ιστορίες των Αφροαμερικανών αυτής της χώρας. Πρέπει να τις ενισχύσουμε τώρα, περισσότερο από ποτέ, αν θέλουμε να δημιουργήσουμε την αλλαγή”.
Ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται πως ανέλαβε την προώθηση της δουλειάς που θα υποστηρίξει ο star των Ρόκετς, με τρόπο που προφανώς δεν έχει κάτι θετικό να δώσει.
Με τις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας για τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ να συνεχίζονται και την ανάγκη για αλλαγές να είναι πιο επιτακτική από ποτέ, ο Πλανητάρχης προγραμμάτισε να ξεκινήσει από την Τούλσα την προεκλογική περιοδεία -που είχε ακυρωθεί τον Μάρτιο. Και δεν φάνηκε να τον νοιάζει ιδιαίτερα πως η επίσκεψη του ‘πέφτει’ πάνω στις εκδηλώσεις μνήμης της σφαγής.
Όσο και αν προσπάθησαν οι επικοινωνιολόγοι (και οι γιατροί της κυβέρνησης, επικαλούμενοι την έξαρση του Covid-19) δεν ανέβαλε την επίσκεψη. Απλά τη μετέθεσε κατά μία ημέρα ‘προς σεβασμό στην Juneteenth’ (19/5), όπως είπε. Δηλαδή, της ημέρας που καθιερώθηκε ως αυτή που αποφασίστηκε το τέλος της δουλείας στις ΗΠΑ. Θα πάει λοιπόν, το προσεχές Σάββατο, επιμένοντας να αγνοεί την απαίτηση για αλλαγές, συνεχίζοντας τις βίαιες πρακτικές εναντίον των διαδηλωτών, τους οποίους έχει χαρακτηρίσει ‘κακοποιούς’.
Τι έγινε στην Τούλσα
Η ‘Σφαγή της Τούλσα’ ονομάστηκε έτσι, γιατί αυτό ακριβώς ήταν: έως 300 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, 800 διεκομήσθησαν σε νοσοκομείο, 6.000 Αφροαμερικανοί τέθηκαν υπό περιορισμό, 1265 σπίτια πυρπολήθηκαν, 215 λεηλατήθηκαν και 10.000 Αφροαμερικανοί έμειναν άστεγοι. Οι ζημιές εκτιμώνται στα 32.25 εκατομμύρια δολάρια, σημερινά λεφτά. Δεν αποζημιώθηκε κανείς. Δεν αναστυλώθηκε κάτι. Πολλοί μαύροι επιζήσαντες έφυγαν από την περιοχή και όσοι έμειναν αρνούνταν να αποκαλύψουν τι πραγματικά έγινε από την 31η του Μάη έως την 1η του Ιουνίου (του 1921). Το 1996 δόθηκε η εντολή από νομοθέτες για τη μελέτη της Tulsa Race Riot όπως είχε περάσει στην ιστορία το συμβάν. Στο τέλος της, κατεγράφη ως ‘Tulsa Race Massacre’. Μεταξύ άλλων, εντοπίστηκε μαζικός τάφος έξω από το νεκροταφείο της πόλης.
Δυο χρόνια μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (1918) η Οκλαχόμα είχε συμπληρώσει 11 χρόνια ως αναγνωρισμένη πολιτεία. Μετά το τέλος του εμφυλίου, το 1865 στη Βόρεια Οκλαχόμα ζούσαν γηγενείς Αμερικανοί, κάποιοι εκ των οποίων ήταν ιδιοκτήτες σκλάβων. Στην Τούλσα -δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της πολιτείας, πιο πυκνοκατοικημένη και πλούσια σε πετρέλαιο- είχαν εγκατασταθεί εύποροι, μορφωμένοι και επαγγελματίες Αφροαμερικανοί που ‘χαν δημιουργήσει την Black Wall Street -μια από τις πιο ευκατάστατες κοινότητες της εποχής. Αυτό ενοχλούσε.
Το σύνταγμα δεν απαιτούσε τις διακρίσεις -γιατί αν απαιτούσε δεν θα το έκανε δεκτό ο Πρόεδρος Ρούσβελτ και άρα δεν θα αναγνωριζόταν η πολιτεία. Οι νομοθέτες δεν ήταν στο εκατό τοις εκατό τυπικοί: ενώ οι περισσότεροι μαύροι απελευθερώθηκαν, δεν μπορούσαν να μπουν στα ίδια βαγόνια τρένων με τους λευκούς. Τα πολιτικά δικαιώματα των απελευθερωμένων λαών θα αναγνωρίζονταν λίγο αργότερα. Εκείνη την περίοδο, είχε ανασυνταχθεί και η Κου Κλουξ Κλαν, με την επιστροφή στρατιωτών που έκανε πιο δύσκολη την εύρεση εργασίας και κυρίως, μετά την προβολή της ταινίας ‘Birth of a Nation’ το 1915.
Το αντικείμενο του φιλμ ήταν η σχέση δυο οικογενειών (μια του νότου και μια του Βορρά), κατά τον Εμφύλιο Πόλεμο και των χρόνων που ακολούθησαν από το τέλος του. Παρουσίαζε τους μαύρους άνδρες (που υποδύθηκαν λευκοί, οι οποίοι είχαν βαμμένα πρόσωπα) ως απαίδευτους και σεξουαλικά επιθετικούς εναντίον λευκών γυναικών. Επίσης, η Κου Κλουξ Κλαν εμφανιζόταν ως ηρωική οργάνωση. Μετά την πρεμιέρα έγιναν δεκάδες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας Αφροαμερικανών, εν τούτοις το κακό είχε γίνει. Βλέπεις, έγινε η αφορμή για τη ‘δεύτερη εποχή’ της Κου Κλουξ Κλαν και εργαλείο για τη στρατολόγηση νέων μελών. Την ίδια χρονιά (1915) λιντσάρισαν τον Λίο Φρανκ -Αμερικανό με εβραϊκές ρίζες που είχε καταδικαστεί το 1913 για τη δολοφονία μιας 13χρονης εργάτριας, ονόματι Μέρι Φάγκαν, στη Τζόρτζια. Αρχικά καταδικάστηκε σε θάνατο, αργότερα η απόφαση άλλαξε (σε ισόβια) και αυτό προκάλεσε τις κοινωνικές πολιτικές και φυλετικές αντιδράσεις. Χρόνια μετά αποδείχθηκε πως δολοφόνος ήταν ο συνεργός του, Τζιμ Κόνλεϊ -η κατάθεση του οποίου καταδίκασε τον Φρανκ.
Το 1916 η Τούλσα ενέκρινε διάταξη, σύμφωνα με την οποία απαγορευόταν -σε μαύρους και λευκούς- να μείνουν σε τετράγωνο όπου οι κάτοικοι ήταν τα 3/4 της άλλης φυλής. Το 1917 κρίθηκε αντισυνταγματική, παρ’ όλα αυτά ο διαχωρισμός συνεχίστηκε για τις 3 επόμενες δεκαετίες.
Πώς ξεκίνησαν όλα
Ανήμερα της Memorial Day (30/5) του 1921, ο 19χρονος -Αφροαμερικανός- λούστρος Ντικ Ρόουλαντ μπήκε σε ανελκυστήρα στον οποίον απαγορεύονταν οι μαύροι, για να χρησιμοποιήσει την τουαλέτα που υπήρχε στην οροφή του μόνου κτιρίου που είχε ασανσέρ. Χειρίστρια ήταν η 17χρονη -λευκή- Σάρα Πέιτζ. Οι δυο τους γνωρίζονταν εξ όψεως και η Πέιτζ επέτρεψε στον νεαρό να κάνει τη δουλειά του. Λίγο αργότερα ακούστηκε μια γυναικεία στριγκλιά και εμφανίστηκε ένας μαύρος άνδρας να τρέχει έξω από το κτίριο -όπως κατέθεσε υπάλληλος στο απέναντι μαγαζί, η οποία βρήκε την Πέιτζ σε κατάσταση σοκ και υπέθεσε πως της επιτέθηκαν. Κάλεσε την αστυνομία που συνέλαβε τον Ρόουλαντ.
Μετά το δημοσίευμα εφημερίδας (δυο κυκλοφορούσαν στην πόλη -και οι δυο άνηκαν σε λευκούς) για απόπειρα βιασμού του μεν στη δε, οργισμένοι λευκοί συγκεντρώθηκαν έξω από το γραφείο του Σερίφη, διαδόθηκαν φήμες για λιντσάρισμα του υπόπτου (ήταν η κύρια μέθοδος των ρατσιτσών, όπως προσπαθούσαν να διατηρήσουν την κυριαρχία τους), ακολούθησε η εμφάνιση Αφροαμερικανών στο χώρο και η συμπλοκή.’Έπεσαν’ πυροβολισμοί, 12 άνθρωποι πέθαναν (10 λευκοί και 2 Αφροαμερικανοί) και ξέσπασε ‘θύελλα’, με λευκούς (δηλαδή την Κου Κλουξ Κλαν που απαριθμούσε 3.200 μέλη στην Τούλσα) να κάνουν έφοδο στις γειτονιές των μαύρων, να καίνε τα πάντα στο πέρασμα τους και να δολοφονούν. Την επομένη το απόγευμα εμφανίστηκε ο στρατός της Οκλαχόμα και έθεσε την κατάσταση υπό έλεγχο, κηρύσσοντας τον πολεμικό νόμο.
Η τελική έκθεση της επιτροπής που ανέλαβε την έρευνα του περιστατικού αναφέρει πως ο Ρόουλαντ χρησιμοποιούσε τακτικά το ασανσέρ για να πάει στην τουαλέτα και ότι σκόνταψε κατά την είσοδο του. Στην προσπάθεια του να μην πέσει, πιάστηκε από το χέρι της Πέιτζ που στρίγκλισε από το απροσδόκητο. Τονίζει ότι όλα τα στοιχεία έδειχναν πως δεν ήταν ικανός για βιασμό.
