Euro ’96, ημέρα 6: Η Ιταλία το όνομα, ο Κόουτο τη χαίτη

Το Contra.gr ξαναβλέπει το Euro 1996, όταν το ‘ποδόσφαιρο επέστρεψε σπίτι’. Μέρα παρά μέρα, ένα κείμενο θα θυμίζει τι συνέβη σε μία από τις πιο αγαπημένες διοργανώσεις της δεκαετίας του ’90. Πρωταγωνιστές, ιστορικά γκολ, μεγάλες ανατροπές και πολλά… πέναλτι θα κατακλύσουν τις οθόνες σας σε ένα μαγικό ταξίδι στο παρελθόν. Σήμερα, το 6ο κείμενο με τους αγώνες της 14ης Ιουνίου.

Αυτές οι μεσαίες αγωνιστικές των ομίλων είναι πάντα συναρπαστικές για το πώς μέσα από την όλη διαδικασία τους βλέπουμε να απλώνονται μπροστά μας μυριάδες εναλλακτικές πραγματικότητες για την τελική ευθεία της 3ης αγωνιστικής που ακολουθεί. Τίποτα ακόμα δεν τελειώνει -συνήθως!- για τους μεγάλους διεκδικητές, όμως μια ελάχιστη αστοχία, ένα απρόσμενο γκολ, ένας λάθος υπολογισμός μπορούν να αλλάξουν δραματικά το ζητούμενο της τελικής αφήγησης.

Ένας λάθος υπολογισμός σαν αυτόν του Αρίγκο Σάκι κόντρα στην Τσεχία, που επέτρεψε αυτό που ίσως να ήταν τελικός κορυφής του ομίλου (το επερχόμενο ντέρμπι με τη Γερμανία), να γίνει αγώνας επιβίωσης για τους Ιταλούς. Είναι λες και αυτή η ομάδα απλά δεν μπορεί να λειτουργήσει αλλιώς. Νωρίτερα μες τη μέρα, η Πορτογαλία δεν χρειάστηκε ούτε “αν” ούτε “ίσως” για να κάνει επαγγελματικά τη δουλειά της απέναντι στην Τουρκία.

Πορτογαλία-Τουρκία 1-0: Η ‘χρυσή γενιά’ στο πρώτο βήμα της

Η Πορτογαλία ήταν εντυπωσιακή στην πρεμιέρα του ομίλου απέναντι στη Δανία παρά την τελική ισοπαλία και αυτή που μετέπειτα θα αναγνωριζόταν ως η ‘χρυσή γενιά’ του ποδοσφαίρου της χώρας έπρεπε να κάνει το πρώτο ουσιαστικό βήμα προς τα νοκ άουτ. Η απόδοσή τους δεν ήταν εξίσου εντυπωσιακή αυτήν τη φορά, σε ένα ματς που γενικά δεν έμοιαζε ποδοσφαιρικά εμπνευσμένο για μεγάλο διάστημα. Η Πορτογαλία κυλά ευκολότερα τη μπάλα, όμως μοιάζει περιέργως ακίνδυνη μπροστά, η Τουρκία παίζει με τις γραμμές της τελείως διακεκομμένες και τον Χακάν Σουκούρ σαν να προτιμούσε να έχει πάει για καφέ αυτό το γλυκό απόγευμα -όχι ότι δεν τον καταλαβαίνουμε φυσικά, ειδικά αυτές τις μέρες που περνάμε.

Είναι ένας από αυτούς τους αγώνες που δεν φαντάζει εντελώς προφανές το πώς θα δημιουργηθούν ευκαιρίες κι όταν αυτές έρχονται, έχουν ως αποτέλεσμα κάποιο βαθύτατα άστοχο σουτ. Ένα από αυτά τα ματς που το έβλεπες ολόκληρο μόνο παίζοντας παράλληλα μια παρτίδα τάβλι. Κι αν τα διασκεδαστικά νεανικά πρόσωπα μετέπειτα σκληροτράχηλων θρύλων (σαν τον Λούις Φίγκο) υποψιάζουν τον σημερινό θεατή για το πώς μπορεί να εξελιχθεί το ματς, η Τουρκία φαίνεται σαν μια ομάδα που αν το ματς συνεχιζόταν για άλλες 5 ώρες, δεν επρόκειτο ποτέ να βάλει γκολ (πράγματι, αποκλείστηκε από τη διοργάνωση με 3 ήττες και 0 γκολ, ούτε καν προϊδεάζοντας για την εντυπωσιακή πορεία της στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Γαλλίας δύο χρόνια αργότερα).

Η Πορτογαλία πάντως, έστω υπό αυτές τις συνθήκες, είναι μια ομορφιά να τη βλέπεις στο γήπεδο, ακόμα κι όταν παίζει στη μέτρια απόδοση. Χωρίς να συμβεί κάτι εντυπωσιακό στη ροή του αγώνα, ο Φερνάντο Κόουτο σκόραρε με ωραίο βολέ στο 66′, κάνοντας το 1-0 που θα ήταν και το τελικό σκορ, βάλε-βγάλε μερικά ακόμα “ουάο, γιατί ΤΟΣΟ άουτ!” σουτ κι από τις δύο πλευρές στο υπόλοιπο μισάωρο. Η Τουρκία αποκλείστηκε και η Πορτογαλία παίρνει τον έλεγχο του ομίλου, τον οποίον τελικά και θα κέρδιζε λίγες μέρες αργότερα.

Τσεχία-Ιταλία 2-1: Νέντβεντ η αρχή, Ιταλία το τέλος

Η εθνική Ιταλίας, η συνεπέστερα ασυνεπής μεγάλη ομάδα της ιστορίας του ποδοσφαίρου, έπρεπε να καταφέρει ξανά να τα κάνει όλα δύσκολα. Έχοντας φτάσει στον τελικό του προ διετίας Παγκοσμίου Κυπέλλου και κουβαλώντας ένα ρόστερ γεμάτο ονόματα, κατέβαινε στην Αγγλία ως ένα από τα λογικά φαβορί για τον τίτλο. Η σύνθεση του ‘ομίλου του θανάτου’ βέβαια δεν άφηνε πολλά περιθώρια για χαλάρωμα, έστω κι αν η νίκη επί της Ρωσίας στην 1η αγωνιστική είχε δημιουργήσει μια συγκρατημένη αισιοδοξία: στο άλλο ματς, οι Γερμανοί νίκησαν με σαφήνεια τους Τσέχους, άρα όλοι βλέπαμε πως ο όμιλος θα οδηγούταν σε τελικό κορυφής την 3η αγωνιστική.

Ίσως ο Σάκι να το πίστεψε ένα τσικ πιο πολύ από όσο θα έπρεπε. Αν και οι αλλαγές στο ρόστερ ως ένα σημείο επιβάλλονται, ώστε να μην καταλήξει η βασική 11άδα να φτάσει σκασμένη στα νοκ άουτ ματς, κατέβασε την Ιταλία στο ματς με την Τσεχία δίχως 5 από τους 6 παίχτες του κεντροεπιθετικού της κορμού. Στον πάγκο το πιο χοτ όνομα της στιγμής, ο Πιερλουίτζι Καζιράγκι, που είχε βάλει και τα δύο γκολ στους Ρώσους, στον πάγκο Τζιανφράνκο Τζόλα, Άντελο ντι Λίβιο και Ρομπέρτο ντι Ματέο, όπως και ο Αλεσάντρο ντελ Πιέρο (αν και η συγκεκριμένη αλλαγή μάλλον οφείλεται στην εξαιρετική απόδοση που είχε στο πρώτο ματς ο αντικαταστάτης του στο ημίχρονο, Ρομπέρτο Ντοναντόνι, που κράτησε τη θέση ως το τέλος). Η ομάδα που κατεβαίνει στο ματς είναι ένα από τα all-time ιταλικά “είναι καλοί ή απλώς…;” ρόστερ. Ο Φαμπρίτσιο Ραβανέλι είναι καλός ή έχει τρομερά κουλ μαλλιά; Ο Ντίνο Μπάτζιο είναι καλός ή απλώς τυχαίνει να λέγεται Μπάτζιο; Ο Ενρίκο Κιέζα είναι καλός ή απλά θαυμάζουμε το πώς μπορεί να βάζει γκολ έχοντας τόσο στεναχωρημένο πρόσωπο;

Ο Πάβελ Νέντβεντ της Τσεχίας σε στιγμιότυπο της αναμέτρησης με την Ιταλία για τη φάση των ομίλων του Euro 1996 στο 'Άνφιλντ', Λίβερπουλ, Παρασκευή 14 Ιουνίου 1996 AP Photo/Dave Kendall/PA

Στο μεταξύ, η άμυνα, που ως γνωστόν δεν κουράζεται και δεν χρειάζεται φρεσκάρισμα, ίδια κι απαράλλαχτη με το πρώτο ματς, πιάστηκε στον ‘ύπνο’ με το ‘καλημέρα’ του ματς, όταν ο Πάβελ Νέντβεντ (στο πρώτο διεθνές γκολ του) εκμεταλλεύτηκε το γέμισμα του Κάρελ Πομπόρσκι μόλις στο 5ο λεπτό. Η Ιταλία ισοφάρισε σχετικά γρήγορα με τον Κιέζα με έναν κατ’ εξοχήν ιταλικό τρόπο και σε ένα κατ’ εξοχήν ιταλικό κόντεξτ: ύστερα από αντεπίθεση (μιας κι οι Τσέχοι πίεζαν παραπάνω από όσο χρειαζόταν, χωρίς προφανή λόγο), που ξεκίνησε από αμφισβητούμενη φάση εντός της περιοχής τους (οι Τσέχοι διαμαρτυρήθηκαν για πέναλτι που θα έκανε το 2-0 και λίγα δευτερόλεπτα αργότερα βρέθηκαν στο 1-1) κι ενώ βρισκόμαστε σε ένα σημείο του παιχνιδιού που το παιχνίδι των Ιταλών δεν ενέπνεε καμία αισιοδοξία.

Οι Τσέχοι είναι καλύτεροι στο 1ο ημίχρονο, με τους Ιταλούς να μην πολυμοιάζουν να ξέρουν τι πρέπει να κάνουν. Ο Λουίτζι Απολόνι σίγουρα δεν ξέρει πάντως, προλαβαίνοντας να πάρει δύο κίτρινες κάρτες χωρίς ιδιαίτερο λόγο μέσα σε 29 λεπτά αγώνα. Αυτό αφήνει τους Ιταλούς με παίχτη λιγότερο για μια ώρα και με ένα ρόστερ κομμένο στα δύο, με την άμυνα του προηγούμενου ματς και κεντρο-επιθετική λειτουργία δοκιμασμένη για λιγότερο από μισή ώρα ποδοσφαίρου. Ένα 5λεπτο μετά την αποβολή, ο Ράντεκ Μπέιμπελ κάνει το 2-1 που θα ήταν και το τελικό σκορ.

Ο Ενρίκο Κιέζα της Ιταλίας πανηγυρίζει γκολ κόντρα στην Τσεχία για τη φάση των ομίλων του Euro 1996 στο 'Άνφιλντ', Λίβερπουλ, Παρασκευή 14 Ιουνίου 1996 AP Photo/Deither Endlicher

Οι Ιταλοί πήραν τον έλεγχο του 2ου ημιχρόνου, έστω με τον τρόπο που οι Ιταλοί παίρνουν ποτέ τον έλεγχο ενός αγώνα, με φάσεις-πυροτεχνήματα. Το αριστούργημα του Σάκι ολοκληρώνεται στο 58′ και το 78′ με το απλά τελειότερο είδος αλλαγών: έξω ένας επιθετικός για έναν άλλον επιθετικό, με το ευρύτερο σχήμα να παραμένει απαράλλαχτο. Οι Τζόλα-Καζιράγκι σαφώς πιο δημιουργικοί, γεννούν φάσεις με την κορυφαία στο 3ο λεπτό των καθυστερήσεων να τους φέρνει μια ανάσα από την ισοφάριση. Τώρα, με την ίδια αγωνία και απόγνωση αυτού του τελευταίου 20λέπτου, θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν τη Γερμανία, σε έναν αγώνα όπου η νίκη θα ήταν πλέον η μόνη επιβίωση. Κι οι Τσέχοι, αντέχοντας γερά, παίρνουν τους πρώτους πόντους, προσπερνώντας την Ιταλία στην ισοβαθμία και ελέγχοντας πλέον τη μοίρα τους στον όμιλο. Θα τους αρκούσε.

Ο ήρωας της ημέρας: Φερνάντο Κόουτο

Υπάρχει κάτι αχρονικά μαγικό και μεστό στη φιγούρα του Κόουτο. Όσοι μαλλιάδες κι αν υπάρχουν σε μια ομάδα, μπορείς πάντα να τον εντοπίσεις εύκολα με την πρώτη ματιά, καθώς το μαλλί του μοιάζει πυκνό και ζωντανό στο σύνολό του, ανεβοκατεβαίνει και κουνιέται και χορεύει μέχρι τελευταίας μπούκλας, καθώς εκείνος τρέχει κατά μήκος του γηπέδου, από τη μία περιοχή στην άλλη. Χαρακτηριστική χαίτη πολλοί ποδοσφαιριστές είχαν κατά καιρούς, αλλά η διαφορά στα μαλλιά του Πορτογάλου αμυντικού είναι πως δεν μοιάζουν ακριβώς δεμένα με τη χρονική στιγμή. Όταν τον βλέπεις, δεν λες “α, αυτό είναι τόσο 90s”, είναι απλά κάτι απολύτως δικό του.

Ο Φερνάντο Κόουτο της Πορτογαλίας μονομαχεί με τον Χακάν Σουκούρ της Τουρκίας σε αναμέτρηση για τη φάση των ομίλων του Euro 1996 στο 'Σίτι Γκράουντ', Νότιγχαμ, Παρασκευή 14 Ιουνίου 1996 AP Photo/Lynne Sladky

Καλτ φιγούρα με απολύτως δικούς του όρους, έγινε δικαιολογημένα κι ένας από τους πρώτους θρύλους της μεγάλης αυτής γενιάς του πορτογαλικού ποδοσφαίρου. Κέρδισε το Man of the Match του αγώνα, μοιάζοντας να βρίσκεται παντού σε κάθε κρίσιμη στιγμή. Λίγες φάσεις μετά το εντελώς δικό του γκολ, τον βλέπουμε να τρέχει και να κόβει ένα υποσχόμενο σουτ των Τούρκων στην άμυνα. Όταν είσαι αυτού του είδους ο ποδοσφαιριστής, το σεβαστά ξεχωριστό παρουσιαστικό βοηθάει -όλοι σε θυμούνται περισσότερο, και σε θυμούνται παντού στο γήπεδο. Ο Κόουτο, που στη δεύτερη χρονιά του στην Πάρμα είχε παίξει πολύ λιγότερο από την εντυπωσιακή πρώτη, έκανε μεγάλη αίσθηση σε αυτήν τη διοργάνωση. Την επόμενη σεζόν, θα μετακόμιζε στη Μπαρτσελόνα του Μπόμπι Ρόμπσον.

Δείτε όλα τα κείμενα του Contra.gr από το rewatch του Euro 1996.