Signature moves: Ποιος και πώς εμπνεύστηκε το skyhook
Στα σουτ η μπάλα ξεκινά από χαμηλά, πηγαίνει ψηλά και μετά 'κατεβαίνει' όπως πλησιάζει στον προορισμό της. Στο trademark του Καρίμ Αμπντούλ Τζαμπάρ, ακολουθούσε την αντίθετη πορεία (από ψηλά στα χαμηλά). Ας δούμε πώς εμπνεύστηκε το skyhook ο θρύλος του ΝΒΑ.
Ο Καρίμ Αμπντούλ Τζαμπάρ απήλαυσε καριέρα δυο δεκαετιών στο ΝΒΑ (1969-1975 Μπακς και 1975-89 Λέικερς). Σε αυτό το διάστημα, πήγε 10 φορές σε τελικούς, πήρε έξι πρωταθλήματα, ισάριθμες φορές αναδείχθηκε MVP κανονικών περιόδων και δυο φορές τελικών. Ήταν και 19 φορές All Star, παραμένει ο πρώτος σκόρερ όλων των εποχών και ο τρίτος ριμπάουντερ.
Είχε ήδη ασπαστεί το Ισλάμ (αυτό έγινε το καλοκαίρι του 1968, με το όνομα του να αλλάζει από Ferdinand Lewis Alcindor Jr σε Kareem Abdul-Jabbar το 1971) και είχε προλάβει να μποϊκοτάρει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1968, ως διαμαρτυρία για την άνιση μεταχείριση των Αφροαμερικάνων στις ΗΠΑ, πριν γίνει NBAer.
Στο ΝCAA είχε πάρει όσα υπήρχαν να πάρει με το UCLA (δηλαδή, τους τίτλους από το 1967 έως και το 1969), είχε αναδειχθεί ‘ο νέος σούπερ σταρ’ από το Sports Illustrated (1967) και κρατά ακόμα το ρεκόρ για το μεγαλύτερο μέσο όρο πόντων (26.4), τα περισσότερα εντός παιδιάς (943), τους περισσότερους πόντους σε μια σεζόν (870-1967) και της μεγαλύτερης παραγωγικότητας σε ένα βράδυ (61 πόντοι), μεταξύ άλλων.
Όλοι αυτοί οι λόγοι, συν μια κίνηση που έκανε δική του (με όλες τις έννοιες), καθήλωσαν το λαό μπροστά στις οθόνες για το πρώτο παιχνίδι του στο ΝΒΑ, στις 18/10 του 1969, εναντίον του Ντιτρόιτ. Τελείωσε με 29 πόντους, 12 ριμπάουντ, 6 ασίστ, 4 κλεψίματα και 3 τάπες. Το πρώτο καλάθι ήταν ένα turnaround jumper. Έτσι έβαλε τους πρώτους από τους 38.387 της καριέρας του.
Οι Harlem Globetrotters του είχαν δώσει 1.000.000 δολάρια, όταν εκείνος προτίμησε να παίξει για τους Μπακς, στη δεύτερη σεζόν της ‘ύπαρξης’ τους. Προηγουμένως το Μιλγουόκι του έδωσε το Νο1 στο 1969 NBA Draft. Το κέρδισαν με το σύστημα ‘πετάω κέρμα, κορώνα ή γράμματα;’ με τους Σανς -ήταν οι ομάδες με το χειρότερο ρεκόρ σε κάθε division. Στο draft της ίδιας χρονιάς της American Basketball Association επελέγη -πάλι στο Νο1- από τους Νιου Γιορκ Νετς. Ακολούθησε δημοπρασία, με τους μεν Μπακς να φτάνουν έως το 1.4 εκατομμύρια δολάρια και τους Νετς στα 3.250.000 δολ., πριν παρέμβει ο ίδιος και πει ‘αυτός ο πόλεμος με τις προσφορές μειώνει τους μετέχοντες. Νιώθω σαν ιερόδουλη και αυτό είναι κάτι που δεν θέλω” και πήγε στο Μιλγουόκι με τους οποίους ένα χρόνο αργότερα πήρε πρωτάθλημα.
Fast forward στον Απρίλιο του 2019, κατά την παρουσία του σε ένα συμπόσιο συγγραφέων (όπου παρέστη ως αυτός που έγραψε το Coach Wooden and me και αφορούσε τη σχέση του με τον θρυλικό κόουτς, στο UCLA), εξήγησε πού χρωστά την κίνηση που σου είπα πρωτύτερα: το skyhook, μια από τις πιο εμβληματικές signature moves στην ιστορία του ΝΒΑ.
Όταν ο Τζαμπάρ ήταν 11 χρόνων και είχε φτάσει ήδη στο 1.98 “όλοι ήθελαν να παίξει μπάσκετ, αλλά δεν ήταν ιδιαίτερα καλός. Κάθε φορά που έπαιρνε την μπάλα, προσπαθούσε να ντριμπλάρει και τα παιδιά του την έκλεβαν”, αποκάλυψε ο Τζορτζ Χάιντουκ, προπονητής της εποχής και γνωστός του κόουτς που είχε ο Τζαμπάρ, simply known as “ο άνθρωπος στον οποίον χρωστώ τα πάντα” κατά ομολογία του πρωταγωνιστή της ιστορίας μας, στο Undefeated.
Ο Χάιντουκ που λες, είπε στον προπονητή του Τζαμπάρ να τον πάει στο γυμναστήριο του ναού St. Jude, στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης, για να κάνουν μια προπόνηση μαζί. “Ήταν πολύ περίεργος. Πήγα στην κορυφή και του είπα να σηκώσει τα χέρια του και να έλθει προς το μέρος μου”. Η οδηγία ήταν να πιάσει την μπάλα που θα του πετούσε ο Χάιντουκ, χωρίς να χαμηλώσει τα χέρια του και χωρίς ντρίμπλα, να κάνει ένα βήμα προς το καλάθι και μετά hook. Μια στάση εδώ.
Το hook (σουτ που δεν προτιμούν πια οι NBAers) είχε ήδη καθιερωθεί από τη δεκαετία του ’50, ως ο τρόπος που ‘χαν βρει οι πιο κοντοί παίκτες να περνούν την μπάλα πάνω από πιο ψηλούς αμυντικούς. Ο ορισμός του hook, κατά το Kentucky.com είναι ο εξής: το μπροστά ‘πόδι’ κοιτά στο καλάθι, το πίσω λυγίζει, το χέρι που ‘χει την μπάλα σηκώνεται προς τα πάνω και… εκτέλεση. Αυτός που το έκανε trend ήταν ο Κλιφ Χάγκαν, μέλος των Kentucky Wildcats και μετά NBAer. Εκτελούσε και με τα δυο χέρια και δεν χρειαζόταν καν να βλέπει προς το καλάθι. Ο ίδιος έχει αποκαλύψει πως είδε την κίνηση στα τέλη του ’40, σε παιχνίδι του Western Kentucky University, από τον Μπομπ Λαβόι -σέντερ ύψους 2 μέτρων. “Ήταν κάτι που δεν είχα ξαναδεί και το δούλεψα ένα ολόκληρο καλοκαίρι, με την πλάτη να είναι προς το καλάθι, εκτελώντας και με τα δυο χέρια”.
Χρησιμοποίησε κατά κόρον αυτόν τον τρόπο, όταν οδήγησε το σχολείο του (Owensboro) στο πρωτάθλημα του 1949. Μετά, σε ταξίδι του στη Νέα Υόρκη για να δει τους Wildcats στο NCAA Tournament της Ανατολής, είδε ένα παιδί από το Yale να περνά την κίνηση στο επόμενο επίπεδο. Λεγόταν Τόνι Λάβελι. “Έπαιρνε το σουτ από απόσταση 5-6 μέτρων από το καλάθι. Τότε λάτρεψα το hook” και έφτασε στο σημείο να ευστοχεί με αυτόν τον τρόπο από οπουδήποτε και εναντίον οποιουδήποτε. Το έκανε και απέναντι στον Ουίλτ Τσάμπερλεϊν, όταν πια είχε γίνει NBAer “με μια κάπως πιο ψηλή καμπύλη -έπρεπε να το προσαρμόσω”. Ο τύπος τώρα, που ‘τερμάτισε’ το hook ήταν ο Τζορτζ Μάικαν, aka ‘ο πρώτος γίγαντας, κυρίαρχος ψηλός και σούπερ σταρ του ΝΒΑ’. Με αυτόν θα ασχοληθούμε σε άλλο κείμενο, πιο αναλυτικά -υγεία να υπάρχει.
Ας επιστρέψουμε στον Τζαμπάρ και ‘την πιο δύσκολη κίνηση που μπορεί να γίνει στο post’, όταν του τη σύστησε ο Χάιντουκ τη δούλεψε για την επόμενη μισή ώρα. Δυο χρόνια μετά, ο Χάιντουκ έπαιζε στο Manhattan College και ο 13χρονος Καρίμ είχε ξεπεράσει τα 2 μέτρα. Συναντήθηκαν σε ένα γήπεδο για να παίξουν ένας εναντίον ενός. “Αυτό που έκανε δεν θύμιζε πολύ στο skyhook, αλλά κάρφωσε μπροστά μου δυο φορές. Είχε δουλέψει την κίνηση στο μεσοδιάστημα και τελικά, την έκανε το μεγαλύτερο σουτ του μπάσκετ. Όλοι σουτάρουν προς τα πάνω. Εκείνος προς τα κάτω”.
Ο Χάιντουκ είχε πάει στο συμπόσιο, γνωρίζοντας πως θα είναι ο Τζαμπάρ “και όντας βέβαιος πως δεν θα με αναγνωρίσει. Του έδωσα το βιβλίο για να μου το υπογράψει, του είπα να γράψει ‘στον Τζορτζ’ και όπως μου το επέστρεφε κάποιος του είπε ποιος είμαι”. Ο θρύλος του ΝΒΑ σηκώθηκε και τον αγκάλιασε σφικτά. “Από πίσω περίμενε πλήθος κόσμου για αυτόγραφο, οπότε ο Καρίμ επέστρεψε στη δουλειά του”. Με το τέλος των υποχρεώσεων, αντάλλαξαν τηλέφωνα. Η κόρη του Χάιντουκ είπε στον Τζαμπάρ “έφτιαξες τη φετινή χρονιά του πατέρα μου”. Εκείνος της απάντησε “εκείνος έφτιαξε τη ζωή μου”.
Η κίνηση δεν χρησιμοποιείται πια καθώς όπως έχουν εξηγήσει οι ειδικοί “στην εποχή του δεν υπήρχαν advanced statistics, για να μετρούν την αποτελεσματικότητα κάθε σουτ. Ο μόνος τρόπος για να καταλάβεις το παιχνίδι, ήταν μέσω των βασικών του σπορ και του ματιού όσων των ήξεραν”. Με την εμφάνιση κάθε πιθανής μέτρησης, αυτός ο τρόπος άρχισε σιγά σιγά να υποχωρεί σε θέσεις στη λίστα ‘πώς σκοράρει ένας που είναι στη ρακέτα’, γιατί χρειαζόταν ταλέντο, προσπάθεια και ενέργεια που πια δεν φτάνει για όλα.
