‘Sunderland ‘Til I Die’, το ντοκιμαντέρ που μυρίζει χορτάρι και απογοήτευση

Μπορεί να φταίει η μανία μου με το Football Manager, το παιχνίδι που στα πρώτα φοιτητικά μου χρόνια με έκανε να μετρήσω 31 συνεχόμενες ώρες μπροστά από τον υπολογιστή. Μπορεί να φταίει η μικρή εμμονή μου με το αγγλικό ποδόσφαιρο. Σίγουρα φταίει το πόσο απροκάλυπτα λέω από δω κι από κει ότι θέλω, έστω για μία σεζόν, να δουλέψω σε μια ομάδα. Ως τι; Αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα.

Ο λόγος που κατάπια το ‘Sunderland ‘Til I Die’ του Netflix είναι στην ουσία ένα κοκτέιλ γούστων, βιωμάτων και περιέργειας, που μεταξύ μας δεν έχει και ιδιαίτερη σημασία για τον αναγνώστη.

Ο βασικός λόγος που πρέπει να καταπιεί κανείς το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ είναι ότι μυρίζει χορτάρι και αποδυτήρια.

Δεν ξέρεις τι είναι εφιαλτική σεζόν, μέχρι να ζήσεις μία

Οι κάμερες για τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ στήθηκαν αμέσως μετά τον υποβιβασμό της Σάντερλαντ από την Premier League στην Championship, στο τέλος της σεζόν 2016-17. Η εισαγωγή εξηγεί τη σημασία της ομάδας για τo λιμάνι του Σάντερλαντ, μια πόλη 175.000 κατοίκων. Το κλισέ ‘η πόλη ζει και αναπνέει για την ομάδα‘ είναι ενισχυμένο στην περίπτωσή μας με τον οικονομικό παράγοντα. Το κομμάτι του πληθυσμού που συνδέεται και εξαρτάται οικονομικά από την ‘καλή υγεία’ της ποδοσφαιρικής ομάδας δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητο.

Υπάρχει κάτι στα πρώτα πλάνα, αυτά του προπονητή Σάιμον Γκρέισον (μιας στερεοτυπικής παλαιο-βρετανικής φιγούρας των πάγκων που δεν είναι τόσο μεγάλος όσο φαίνεται),αυτά των παικτών της υποβιβασμένης Σάντερλαντ, ακόμα και σε αυτά των οπαδών της (τους οποίους ακολουθεί το ντοκιμαντέρ μέσα και έξω από το γήπεδο και τα σπίτια τους), το οποίο προϊδεάζει αρνητικά για τη σεζόν της ομάδας στην Championship. Ομολογώ ότι α) δεν γνώριζα πώς τα πήγε η Σάντερλαντ στην περσινή σεζόν και β) γκούγκλαρα και έμαθα πριν καν τελειώσει το πρώτο επεισόδιο.

Δεν πρόκειται για σπόιλερ. Άλλωστε, ο δεύτερος συνεχόμενος υποβιβασμός της Σάντερλαντ υπάρχει εκεί έξω ως γεγονός, πολύ πριν κυκλοφορήσει το ντοκιμαντέρ. Είναι κομμάτι της ποδοσφαιρικής ιστορίας. Δεν είναι υπερβολή ούτε αυθυποβολή: αν ήθελα μία φορά να δω το ντοκιμαντέρ χωρίς να γνωρίζω πώς εξελίχθηκε η σεζόν της Σάντερλαντ μετά τον πρώτο υποβιβασμό, ήθελα να το δω δέκα μόλις διάβασα ότι έπεσε ξανά.

Κι αυτό, γιατί βλέποντας τα βλέμματα όλων των πρωταγωνιστών στο ξεκίνημα της χρονιάς (και του ντοκιμαντέρ), ήξερα κάτι που δεν ξέρουν. Ήξερα το τέλος. Αλλά αυτό που έχει την απόλυτη σημασία είναι το πώς φτάνουμε σε αυτό.

Ένα Football Manager με σάρκα και οστά

Η μαύρη αλήθεια για τις ‘Μαύρες Γάτες’ (σ.σ. το παρατσούκλι της Σάντερλαντ) είναι ότι ο ιδιοκτήτης Έλις Σορτ, έχασε κάθε όρεξη για επενδύσεις και μεγάλα πράγματα, μετά τον υποβιβασμό από τα σαλόνια της Premier League. Αυτό γίνεται εμφανές καθ’ όλη τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ, με μια σειρά από έμμεσους ή άμεσους τρόπους.

Αυτό που ενθουσιάζει είναι ο τρόπος που οι σκηνοθέτες βάζουν το θεατή μέσα στον οργανισμό της ομάδας. Κοντινά από προπονήσεις, κοντινά από τα αποδυτήρια, κοντινά από τα φιλικά και μίνι συνεντεύξεις με τους πάντες, από τον προπονητή Γκρέισον μέχρι τη συμπαθέστατη κυρία που μαγειρεύει για τους ποδοσφαιριστές και είναι πιο άρρωστη με τη Σάντερλαντ από οποιονδήποτε σε αυτό το ντοκιμαντέρ. Και πιστέψτε με, οι ‘άρρωστοι’ είναι δεκάδες σε αυτά τα οκτώ επεισόδια.

Η κάμερα είναι εκεί, βαθιά μέσα στα γραφεία της ομάδας, τις τελευταίες ώρες πριν κλείσει το παράθυρο των μεταγραφών, και όλο αυτό έχει μια αγωνία, μια δράση. Και πάντα, μα πάντα, έχει και μια απογοήτευση

Το πρώτο σημάδι ότι η χρονιά θα πάει κατά διαόλου είναι το τελευταίο φιλικό της Σάντερλαντ στο Στάδιο του Φωτός, πριν το ξεκίνημα των επίσημων υποχρεώσεων στα τέλη Ιουλίου του ’17. Σάντερλαντ-Σέλτικ 0-5.

Βλέπεις από τόσο κοντά την εξέδρα, τις αντιδράσεις των παικτών στο γήπεδο, που αρχίζεις να πιστεύεις ότι όλο αυτό είναι σκηνοθετημένο. Ότι ο τερματοφύλακας δεν μπορεί να είναι τόσο μυρωδιάς. Ότι οι αμυντικοί άνοιξαν τη γραμμή τους επίτηδες. Μόνο που τίποτα δεν είναι σκηνοθετημένο. Κάθε ματς, κάθε γκολ, κάθε αντίδραση συνέβη στην πραγματικότητα. Μπορείς να τα βρεις και στο Youtube. Απλά στο ντοκιμαντέρ, τα ζεις από μέσα.

Το ‘Sunderland ‘Til I Die’ είναι σαν να κάθεσαι πίσω από το τέρμα, κατά τη διάρκεια μιας ολόκληρης σεζόν. Το πώς οι παραγωγοί και οι σκηνοθέτες κατάφεραν να κάνουν το ποδόσφαιρο τηλεόραση είναι αξιοθαύμαστο. Όπως αξιοθαύμαστο είναι και το πώς ντύνεται με μια αόρατη ειρωνεία κάθε πλάνο που έχει να κάνει με τους ανθρώπους έξω από το χορτάρι. Οι προπονητές, ο CEO, οι ιδιοκτήτες, οι επόμενοι επενδυτές, μοιάζουν όλοι σε κάποια στιγμή του ντοκιμαντέρ με μεθυσμένες καρικατούρες. Κι ας μην έχουν πιει σταγόνα. Αν δεν είναι αυτό ένα κοινωνικό σχόλιο πάνω στο μοντέρνο ποδόσφαιρο, τότε ποιο είναι;

Το ‘Sunderland ‘Til I Die’ στριμάρεται στην πλατφόρμα του Netflix από τα μέσα Δεκεμβρίου.