Ιταλία - 1934

Το Contra.gr συνεχίζει την παρουσίαση της ιστορίας των Παγκοσμίων Κυπέλλων. Βρισκόμαστε στην Ιταλία το 1934, όπου η παρουσία του Μπενίτο Μουσολίνι επισκίασε το τουρνουά και συνέβαλε τα μέγιστα στον πρώτο θρίαμβο της ομάδας του Βιτόριο Πότσο.

ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΡΑΤΣΟΣ

02 ΙΟΥΝ 2010

Η διοργάνωση

Το 1932 αποφασίστηκε από τη FIFA το Παγκόσμιο Κύπελλο να διεξαχθεί στην Ιταλία (μετά την... περίεργη απόσυρση της Σουηδίας από τη διεκδίκηση). Το Μουντιάλ του 1934 χρησιμοποιήθηκε υπέρμετρα για πολιτική προβολή του Μπενίτο Μουσολίνι και του κόμματός του που βρισκόταν στην εξουσία από το 1922, αφού οι βλέψεις του δικτάτορα (όπως διαφάνηκε από τα ιστορικά γεγονότα), ήταν πολύ υψηλές. Εξάλλου, θα δαπανούσε το ποσό των 1,5 εκατομμυρίων λιρετών (περί τα 775.000 σημερινά ευρώ). Τριάντα δύο ομάδες έκαναν αίτηση να συμμετάσχουν, με συνέπεια να διεξαχθεί προκριματικός γύρος, στον οποίο συμμετείχε ακόμα και η διοργανώτρια (απέκλεισε την Ελλάδα), για πρώτη και τελευταία φορά στην ιστορία.

Από τις 16 ομάδες που προκρίθηκαν στην τελική φάση απουσίαζε η παγκόσμια πρωταθλήτρια Ουρουγουάη, αφού αρνήθηκε να συμμετάσχει ως αντίποινα για την απουσία της Ιταλίας και αρκετών ευρωπαϊκών χωρών από το δικό της Μουντιάλ, τέσσερα χρόνια νωρίτερα (η μοναδική κάτοχος που δεν υπερασπίστηκε τον τίτλο της). Απούσες και οι βρετανικές χώρες, που διατήρησαν την... αυτοεξορία τους από τη FIFA. Η διοργάνωση μοιράστηκε σε οκτώ πόλεις και, όπως ήταν φυσικό, είχε έντονο το εθνικό, ιταλικό χρώμα (ακόμα και οι διαφημιστικές αφίσες του Μουντιάλ στους δρόμους εμφάνιζαν έναν άντρα να παίζει μπάλα και να χαιρετά φασιστικά).

Η διαφοροποίηση του θεσμού είχε να κάνει με την ολική απουσία ομίλων. Η ανάδειξη του παγκοσμίου πρωταθλητή προέκυψε μετά από τρεις νοκ άουτ φάσεις και φυσικά τον τελικό. Σε αυτές η "σκουάντρα ατζούρα" του αυταρχικού Βιτόριο Πότσο και της απροκάλυπτης διαιτητικής βοήθειας ξεχώρισε, όπως η αυστριακή "wunderteam" (="ομάδα θαύμα") του Ούγκο Μάισλ και του (τσεχικής καταγωγής) Ματίας Ζίντελαρ, η Ισπανία και η Τσεχοσλοβακία. Οι τρεις εξ αυτών συμπλήρωσαν τα ημιτελικά, με τους "φούριας ρόχας" να αποκλείονται ένα γύρο νωρίτερα από τους διοργανωτές, ύστερα από... επαναληπτικό. Η Γερμανία συμπλήρωσε την τελική τετράδα, αλλά δεν κατάφερε να κάμψει την Τσεχοσλοβακία, όπως και η Αυστρία λύγισε κόντρα στους Ιταλούς (και όχι μόνο).

Ο τελικός

Ο τελικός διεξήχθη στο μετονομασμένο για τις ανάγκες της διοργάνωσης "Στάδιο του Εθνικού Φασιστικού Κόμματος" στη Ρώμη, υπό το βλέμμα περίπου 50.000 θεατών, στη συντριπτική τους πλειοψηφία Ιταλών. Μία μέρα πριν τον τελικό, ο Μουσολίνι επισκέφθηκε την ομάδα στέλνοντας το μήνυμα: "Καλή τύχη για τη νίκη αύριο παιδιά, αλλιώς θα συντριβείτε". Το παιχνίδι κυλούσε, αλλά το πολυπόθητο ιταλικό γκολ δεν ερχόταν. Στο ημίχρονο, ο Μουσολίνι ξαναχτύπησε, αυτή τη φορά μιλώντας ιδιαιτέρως στον Πότσο: "Ο Θεός να σε βοηθήσει σε περίπτωση αποτυχίας". Ο Ιταλός τεχνικός, παρότι είχε "χτίσει" ήδη εξαιρετικό όνομα στο χώρο και ήταν ένας από τους κορυφαίους προπονητές της εποχής του, χρειάστηκε να προσευχηθεί στο 76ο λεπτό.

Ο Αντονίν Πουτς αψήφησε την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, ανοίγοντας το σκορ (λίγο αργότερα ο Φράντισεκ Σβόμποντα είχε δοκάρι) και αναγκάζοντας τους Ιταλούς συναδέλφους τους να παίξουν πλέον για την... ζωή τους. Μαζί και ο διαιτητής, ο οποίος επέτρεψε το φάουλ στον εξαιρετικό τερματοφύλακα της Τσεχοσλοβακίας, Φράντισεκ Πλάνιτσκα, στο γκολ της ισοφάρισης από τον Ραϊμούντο Ορσι στο 81'. Στην παράταση ο Πότσο άλλαξε θέσεις τους Ενρίκο Γκουάιτα και Αντζελο Σκιάβιο και μετά από συνδυασμό τους στο 5ο λεπτό της παράτασης (είχε προηγηθεί κοντρόλ με το χέρι και σέντρα του ξεχασμένου στο ματς λόγω τραυματισμού Τζιουζέπε Μεάτσα) ο τελευταίος σημείωσε το νικητήριο γκολ. Ο Τζιανπιέρο Κόμπι έγινε ο πρώτος τερματοφύλακας που κατακτούσε το Παγκόσμιο Κύπελλο ως αρχηγός και η Ιταλία είχε πετύχει το στόχο της σε κάθε επίπεδο.

Ιδανική ενδεκάδα

Θαμόρα (Ισπανία), Θιλαουρέν (Ισπανία), Μόντι (Ιταλία), Κουινθόθες (Ισπανία), Μοντζέλιο (Ιταλία), Γκουάιτα (Ιταλία), Βάγκνερ (Αυστρία), Μεάτσα (Ιταλία), Σμίστικ (Αυστρία), Νέγεντλι (Τσεχοσλοβακία), Σκιάβιο (Ιταλία)

Η ίντριγκα

Πριν την έναρξη κάθε αγώνα της εθνικής Ιταλίας, εν μέσω 37.000 θεατών μέσο όρο, ξεχώριζε πάντα η επιβλητική φιγούρα του Μουσολίνι. Οι παίκτες της "σκουάντρα ατζούρα" και οι διαιτητές του εκάστοτε αγώναφώναζαν "Ιταλία, Ντούτσε"και χαιρετούσαν φασιστικά πριν το ματς, κατά τη διάρκεια του οποίου έκαναν (και οι δύο πλευρές) ό,τι χρειαζόταν για τη νίκη. Αλλη επιλογή δεν υπήρχε και αυτό το καθιστούσαν σαφές τα μέλη του κόμματος του Μουσολίνι που βρίσκονταν διάσπαρτα στις εξέδρες, φορώντας χαρακτηριστικά μαύρα κοστούμια. "Δεν μπορώ να το κάνω εγώ, αλλά η Ιταλία πρέπει να κερδίσει αυτό το Μουντιάλ. Είναι διαταγή", ήταν τα λόγια του προέδρου της ιταλικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας, Τζιόρτζιο Βακάρο, κατά τη διάρκεια της διάσκεψης της FIFA, όπου αποφασίστηκε (ομόφωνα) η διεξαγωγή του Μουντιάλ στην Ιταλία. Η προπαγάνδα για την αρτιότητα της Ιταλίας ήταν τέτοια που υπήρχαν μηνύματα σε τσιγάρα, λαχεία, δελτία ειδήσεων και άλλα διάφορα σε τέσσερις γλώσσες. Εν τέλει, για την κατάκτηση του τίτλου χρειάστηκε και το αγωνιστικό "δεκανίκι". Οχι από την αρχή, αφού οι ΗΠΑ δεν ήταν σοβαρός αντίπαλος. Στα προημιτελικά, όμως, αντιμετώπισαν μία πανίσχυρη ομάδα, την Ισπανία του αξεπέραστου τερματοφύλακα Ρικάρντο Θαμόρα. Αποτέλεσμα; Δύο σπασμένα πλευρά του Ισπανού, ένα χέρι του Σκιάβιο στο ιταλικό γκολ του Τζιοβάνι Φεράρι και ισοπαλία 1-1. Στον επαναληπτικό ακυρώθηκαν λανθασμένα δύο γκολ των "φούριας ρόχας" από τον Ελβετό διαιτητή Ρενέ Μερσέ, ο οποίος τιμωρήθηκε μετά το Μουντιάλ από την ομοσπονδία της χώρας του. Στο νικητήριο γκολ, ο Σκιάβιο αρχίζει από θέση οφσάιντ, ο Ντεμαρία παρεμποδίζει τον Ισπανό τερματοφύλακα, αλλά ο Μεάτσα χρίζεται σκόρερ δίχως δυσκολία. Στον ημιτελικό, σε ένα γήπεδο γεμάτο λάσπη που εμπόδιζε την τεχνική ομάδα της Αυστρίας να λειτουργήσει, χρειάστηκε ένα γκολ του Γκουάιτα από θέση οφσάιντ στο 19' ώστε η Ιταλία να προκριθεί. Ο διαιτητής του αγώνα, ο Σουηδός Ιβάν Ελκιν, είχε δειπνήσει μαζί με τον Μουσολίνι μία ημέρα πριν τον ημιτελικό και ως δια... μαγείας ορίστηκε να είναι ο διαιτητής του τελικού, με τα γνωστά αποτελέσματα. Εκ των βοηθών του σε αυτό το ματς ο Βέλγος Λουίς Μπερτ, που ήταν πρώτος διαιτητής στο πρώτο ματς των Ιταλών κόντρα στην Ισπανία...

Το γεγονός

Λίγους μήνες πριν την έναρξη του Παγκοσμίου Κυπέλλου, ψηφίστηκε στην Ιταλία ένας νόμος ο οποίος επέτρεψε σε κάθε ποδοσφαιριστή γεννημένο από Ιταλούς γονείς να πάρει άμεσα την ιταλική υπηκοότητα. Ως εκ τούτου, μεθοδεύτηκαν οι... "ιταλοποιήσεις" του Βραζιλιάνου Γκουαρίσι (δεν έπαιξε σημαντικό ρόλο στο τουρνουά) και των Αργεντινών Ορσι, Γκουάιτα (έπαιζε στην "αλμπιτσελέστε" μέχρι το 1933), Λούις Μόντι, Ατίλιο Ντεμαρία (οι δύο τελευταίοι ήταν στο μουντιαλικόρόστερ της Αργεντινής τέσσερα χρόνια νωρίτερα). Για τον Μόντι, συγκεκριμένα, απεσταλμένοι του καθεστώτος είχαν ταξιδέψει στην Αργεντινή για να του προσφέρουν ένα συμβόλαιο για λογαριασμό της Γιουβέντους που δεν θα μπορούσε να αρνηθεί: 4.000 σημερινά ευρώ το μήνα, ένα σπίτι κι ένα αυτοκίνητο. Ο Μόντι δέχθηκε κι ένα χρόνο αργότερα πολιτογραφήθηκε Ιταλός. Χαρακτηριστική η ατάκα που ακουγόταν συχνά πυκνά στις προπονήσεις κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας, όταν προέκυπταν απρόσμενες, υψηλά ιστάμενες, επισκέψεις: "Μιλήστε ιταλικά, ήρθε ο Ντούτσε".

Το αστέρι

"Εγκέφαλος" της μεσαίας γραμμής της Αργεντινής το 1930, πήρε ανάλογο... προεδρικό χρίσμα τέσσερα χρόνια αργότερα. Ο Λουισίτο Μόντι έχει να διηγηθεί πολλές ιστορίες από τις εμπειρίες του στα Μουντιάλ και όπως τονίζει ο ίδιος "στην Ουρουγουάη ήθελαν να με σκοτώσουν εάν κερδίζαμε, στην Ιταλία θα με πυροβολούσαν εάν χάναμε. Ηταν μεγάλο βάρος για ένα παίκτη εκείνης της εποχής". Μπορεί ο Μεάτσα να έκλεψε τα βλέμματα της εποχής με την πρώτη του παρουσία στην εθνική Ιταλίας σε τέτοιο επίπεδο, ο Μόντι, όμως, ήταν ο "αθόρυβος" εργάτης του κέντρου, που διηύθυνε τους σπουδαίους επιθετικούς που είχε για συμπαίκτες, Αργεντινούς και μη.

Βέβαια "τα χρήματα, οι γυναίκες, τα σπίτια, τα αυτοκίνητα, τα σκάφη αναψυχής, ο προνομιούχος λαός που ήμασταν στην Ιταλία"κράτησαν λίγο, αφού μετά την επίτευξη του στόχου, ο Μουσολίνι έπαψε να είναι ο "πατέρας" τους κι έγινε και για τους πολιτογραφημένος Ιταλούς, αλλά πάντα μετανάστες, ο δικτάτοράς τους. Ο Μόντι, μάλιστα, που αγωνιζόταν στη Ρόμα αντί της αγαπημένης του Ντούτσε Λάτσιο οδηγήθηκε στην εξορία μαζί με τους Ορσι, Γκουάιτα και Ντεμαρία. Η τετράδα που είχε δώσει το Μουντιάλ στην Ιταλία αυτομόλησε στη Γαλλία και διασώθηκε...

Ο πρώτος σκόρερ

Οπως συνέβη και με το χατ-τρικ του Μπερτ Πάτενοντ το 1930, χρειάστηκε να περάσουν 72 χρόνια μέχρι το 2006 η FIFA να αναγνωρίσει το επίτευγμα του Ολντριχ Νέγεντλι και να τον ανακηρύξει πρώτο σκόρερ της διοργάνωσης. Αιτία το δεύτερο από τα τρία (χατ-τρικ) τέρματα που σημείωσε στον ημιτελικό κόντρα στην Γερμανία (τελικό αποτέλεσμα 3-1), το οποίο είχε πιστωθεί αρχικά στον Ρούντολφ Κρτσιλ. Εν τέλει, με αυτό το τέρμα ο Νέγεντλι, έστω και μετά θάνατον ("έσβησε" στις 11 Ιουνίου του 1990) έφτασε τα πέντε γκολ στο θεσμό και κατέκτησε το "χρυσό παπούτσι".

Στα 25 του χρόνια, κι έχοντας ήδη δείξει τα διαπιστευτήριά του με τη Σπάρτα Πράγας, ο Νέγεντλι άνοιξε "λογαριασμό" στη φάση των 16 κόντρα στη Ρουμανία, σκόραρε κόντρα στην Ελβετία στα προημιτελικά και στα ημιτελικά έκανε τα πάντα ώστε η Τσεχοσλοβακία να χαλάσει το διαφαινόμενο ιταλικό πάρτι (εάν προκρινόταν η Γερμανία, οι Ιταλοί θεωρούσαν σίγουρο τον τελικό λόγω σύμπνοιας των δύο χωρών), σκοράροντας τρεις φορές. Κατέκτησε την "χάλκινη μπάλα" ως ο τρίτος καλύτερος παίκτης της διοργάνωσης και φυσικά ανήκε στην κορυφαία ενδεκάδα.

Η απογοήτευση

Τόσο η Βραζιλία, όσο και η Αργεντινή προκρίθηκαν δίχως να δώσουν προκριματικά αφού Χιλή και Περού που είχαν κληρωθεί για αντίπαλοί τους αποσύρθηκαν από τη διαδικασία, ωστόσο αμφότερες έκαναν 12ήμερο υπερατλαντικό ταξίδι για να επιστρέψουν στις βάσεις τους μόλις μετά από ένα ματς. Οι Βραζιλιάνοι για ακόμα μία φορά αντιμετώπισαν τη διοργάνωση αλαζονικά και το "πλήρωσαν" χάνοντας με 3-1 από την Ισπανία. Οι φιναλίστ του προηγούμενου Μουντιάλ Αργεντινοί είχαν στείλει μία ομάδα ερασιτεχνών, αφού οι επαγγελματίες βρίσκονταν σε ρήξη με την ομοσπονδία της χώρας και υπήρχε και το θέμα των Αργεντινών που πολιτογραφήθηκαν Ιταλοί (δεν υπήρχε κανείς διεθνής από την ομάδα που έφτασε στον τελικό το 1930), με συνέπεια να προσπαθούν να εκφράσουν με αυτόν τον τρόπο τη διαμαρτυρία τους. Η ήττα με 3-2 από τη Σουηδία (αν και προηγήθηκε δύο φορές) έστειλε την "αλμπιτσελέστε" γρήγοραπίσω στην Λατινική Αμερική.